1. тб конструкцияларнинг тарихда ва истиқболда қўлланиш соҳалари ҳамда ривожланиши

m
(1–1,64·0,135). χ·v
– қийматига қараб 
В
дан кам бўлмаган 
кафолатланган мустаҳкамлик қийматини таъминлашни баҳолаш мумкин. 
Куб мустаҳкамлиги – бетон сифатини 
назорат қилиш учун ишлатилади. Эталон 
намуна сифатида ўлчамлари 
150х150х150 мм
бўлган куб олинади.
Куб мустаҳкамлик кубнинг 
ўлчамларига боғлиқ: 
- қовурғаси 100мм бўлган кубда – 
1,1R
; 
- қовурғаси 150 мм бўлган кубда – 
R
; 
- қовурғаси 200 мм бўлган кубда – 
0,9R
. 
Сиқилишда бетон кубларнинг бузилиш характери 
(схемаси): 1-ишқаланиш куч; 2-мойлаш(смазка);
R
b 
– призматик мустаҳкамлик. 
Призма баландлиги ошгани сари пресс плитаси ва бетон 
орасидаги ишқаланиш кучи мустаҳкамликка бўлган таъсири камая боради. 
h/a≥4
дан ошганда 
ишқаланиш кучининг мустаҳкамликка бўлган таъсири амалда кўп сезилмайди. 
R
b
≈0,75R
тенг.
 
Призматик мустаҳкамлик қиймати сиқилувчи ва эгилувчи элементларни ҳисоблашда 
қўлланилади.
R
b
= (0,77–0,001R)R
.
 
Намуна сифатида ўлчамлари 150х150х600 мм ли призма олинади. 

---

7 
Сиқилган бетон намунанинг кучланганлик ҳолати 
схемаси а) ва бузилиши б).
 
Тажриба жараёнида пресс ётиқчаси билан бетон 
призма орасидаги ишқаланиш кучи мустаҳкамликка 
таъсир этмайди.
б. R
bt
– чўзилишда бетоннинг мустаҳкамлиги. 
Бетоннинг чўзилишдаги мустаҳкамлиги
 
R
bt
уни ташкил этувчиси бўлган цемент тошининг мутаҳкамлиги ва тўлдиргич билан 
боғланишига боғлиқ бўлиб, қийматни тажриба орқали топилади.