42
atrof-muhitni sog’lomlashtirishga imkon byeradi. Bunda qishloq xo’jaligi
taraqqiy etgan shaharlar tuprog’ini, yer osti suvlarini
va ochiq suv havzalarini
muhofaza qilish katta ahamiyatga ega.
SHahar va ishchi posyolkalari aholisining dam olishi, hordiq chiqarishi
uchun fizkul’tura va sport ishlarini yo’lga qo’yish zarur. U yerga daraxtlar
ekib ko’kalamzorlashtiriladi. Katta-katta binolar qurish, zaharli ximikatlar
bilan ishlov byeriladigan qishloq xo’jalik ekinlari ekish va mol boqishga
ruxsat etilmaydi. Ekologik
holatni buzuvchi botqoqliklar, axlatxonalar, turli
chiqindi tash-
lanadigan joylar yo’q qilinadi va ularning meliorativ holati yaxshilanadi.
Ishlab turgan sanoat korxonalarining va qishloq xo’jalik ob’-ektlarining
aholi turar joylariga salbiy ta’sirini kamaytirish maqsadida sanitariya vrachlari
quyidagi talablarni qo’yadi.
1.
Aholi turar joylariga yaqin qilib qurilgan sanoat
korxonalarini gigienik
jihatdan to’g’ri loyihalashtirish.
2.
Atrof muhit, atmosfera, suv havzlari, tuproqning hozirgi holatini to’la-
to’kis o’rganish. YAngi qurilayotgan xalq xo’jaligi ob’yektlaridan kelajakda
kutiladigan o’zgarishlarni hisobga olish zarur. Bunda tashqi muhitning
ifloslanishi, shovqin-suron va boshqalarning oldini olish maqsadida
ko’riladigan chora-tadbirlar nazarda tutiladi.
3. Sanoat korxonalari va qishloq xo’jalik ob’yektlari orasida sanitariya-
muhofaza zonalari bo’lishini hisobga olib, rezyerv maydonlar ajratish zarur.
4. Tuman territoriyasida joylashgan korxonalarning
ichimlik suvga zarar
etkazmasligini ta’minlash.
5.
CHiqindi suvlarning aholi yashaydigan territoriyadan olib chiqib
ketilishi va suv havzalariga tushirishning shart-sharoitlarini ishlab chiqish va
buning uchun joy tanlash.
6.
CHiqindilarni qayta ishlash to’g’risida tavsiyanomalar ishlab chiqish.
7. Tuman aholisini kuchli shovqin-surondan himoya qilish chora
tadbirlarini ishlab chiqish, ya’ni aerodromlar, motorni sinovdan o’tkazish
43
korxonalari va boshqalarni shahar chetiga olib chiqish.
SHuni
aytish kerakki, tuman loyihasini tuzish va aholini suv bilan
ta’minlashda sanitariya xodimlarining roli katta. CHunki ular suv havzalarini
muhofaza qilish masalalarini ijobiy hal qilishda katta yordam byeradi.
Sanitariya xodimlari aholini suv bilan ta’minlashning faqatgina hozirgi vaqtda
emas, balki kelajakda ham yo’lga qo’yish yo’l-yo’riqlarini ishlab chiqadi.
Tarqoq holda joylashgan turar joylar aholisini toza ichimlik suv bilan
ta’minlash maqsadida jamoa xo’jaliklaridan tushgan mablag’ning bir qismi
vodoprovod inshootlari qurishga sarflanadi. Bu ham loyihada ko’rsatiladi.
SHuningdek, loyihada chiqindi suvlardan qishloq xo’jligida foy-
dalanish, ya’ni paxta, kanopni sug’orishda foydalanishga
ruxsat etiladi, Bunda
suv havzalaridan yuvinish, cho’milish maqsadlarida foydalanish, uning
qirg’oqlarida aholining dam olishini hisobga olib suv havzalarini muhofaza
qilish katta ahamiyatga ega. Bularning hammasi sanitariya vrachlari
tomonidan amalga oshiriladi.
Aholi turar joylarini qayta qurish va unga bo’lgan gigienik talab. Aholi
uchun turar joy tanlashda sanitariya vrachi faol qat-nashadi. U qurilishga
mo’ljallangan joyni har tomonlama o’rganadi. U tuproqning sanitariya
holatini aniqlash uchun
maydonning turli
joylaridan namunalar olib baktyeriologik, kimyoviy va gel’mintologik
holatini aniqlaydi. Tuproqning sanitariya holati gigiena talabiga javob byersa,
u qurish uchun yaroqli hisoblanadi.
SHuning uchun ham qonunchilikda bu masalaga muhim ahamiyat
byeriladi. Tanlangan joy maydoni loyihada ko’rsatilgan ob’yektlar uchun
etarli va gigiena talabiga mos bo’lishi kerak. Eng muhimi, qurilayotgan
shahar, posyolka va boshqa turar joylarni kelajakda kengaytirish mumkin
bo’lsin. Unga quyidagi talablar qo’yiladi:
1.
Qurilish maydoni botqoqliklardan holi, suv bosmaydigan, yer osti
suvlari yer yuzasida chuqurroq joylashgan, tuprog’i quruq, unumdor bo’lishi
44
lozim.
2.
Ajratilgan joyning relyefi ma’lum nishablikda (0,5—10%) bo’lib,
yog’in suvlari oqib ketadigan hamda kanalizaciya inshootlari qurish uchun
imkon byeradigan bo’lsin.
3.
Aholining har taraflama ehtiyojini qondiradigan ichimlik suv bilan
ta’minlashni ko’zda tutish.
4.
Qurilish maydonida qazilma boyliklari bo’lmasligiga e’tibor berish.
5.
Qurilayotgan shahar, posyolka, qishloqlarning katta va kichik yo’llar
bilan bog’lash, gazlashtirish, elektrlashtirish mumkinligini hisobga olish
shular jumlasidandir.
Do'stlaringiz bilan baham: