1 sh. T. Otaboev t. I. Iskandarov

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

38
 
 
 
 
 
 
 
 
TUMANLARNI LOYIHALASH
Tumanlar loyihasini tuzishda iqtisodiy-ijtimoiy rivojlanish hisobga 
olinadi. Bunda injenyer-texnik, sanitariya va gigiena talablari, me’morlik 
loyihalash tadbirlari ko’zda tutiladi. Xalq xo’jalik ob’yektlarini bir-biri bilan 
bog’langan holatda joylashtirish, ishlab chiqarish kuchlarini oqilona 
taqsimlash va tabiiy boyliklardan rosmana foydalanish va ularni muhofaza 
qilish nazarda tutiladi. Aholining turmush va ish sharoitlarini yaxshilash, atrof 
muhitni muhofaza qilish va boshqa chora-tadbirlar ko’zda tutiladi. 
Tumanni loyihalash tadbirlari aholining turmush sharoitini 
sog’lomlashtirishga qaratilgandir. Bu maqsadda sanoat korxonalarini gigiena 
talablariga rioya qilgan holda joylashtirish lozim bo’ladi. SHunda aholi turar 
joylari turli ifloslanishlardan holi bo’ladi. Aks holda sanoat korxonalarining 
chiqindilari havoga, suv havzalariga, tuproqqa tushib, aholining turmush 
sharoitiga, salomatligiga yomon ta’sir ko’rsatadi. 
Tuman loyihasini maxsus loyihalash institutlari shaharlarni, ishchi 
posyolkalarini, qishloq aholi turar joylarini loyihalash kabilarni ishlab 
chiqadi. 
Tuman loyihasi ham «Davlat sanitariya nazorati to’g’risidagi» nizomga 
asosan sanitariya organlari bilan kelishilgan holda bajariladi. Bu esa tuman 
territoriyasidagi aholi turmush sharoitini sog’lomlashtirish uchun 
mo’ljallangan kompleks tadbir va choralarning bajarilishiga imkon byeradi. 

---

39
Bu tadbir choralar quyida keltiriladi: 
1.
Tuman territoriyasining tabiiy iqlim-sharoitini, atrof muhitning 
holatini har tomonlama hisobga olgan holda funkcional zonalarga taqsimlash. 
2.
Tuman territoriyasini suv bilan ta’minlash, meliorativ holatini 
yaxshilash. 
3.
Sanitariya-gigiena talablariga rioya qilgan holda yangi sanoat 
korxonalari qurish, eskilarini qayta qurish va ularni to’g’ri joylashtirish, 
qishloq xo’jalik va agrosanoat komplekslarini, ayrim korxonalarni qishloq 
sharoitiga moslab joylashtirish. 
4.
Aholi turar joylari havosi, suv havzalari, tuproqlarini turli zararli 
moddalardan ifloslanishining oldini olish tadbir-choralarini ishlab chiqish. 
5.
Hozirgi kunda quriladigan shahar va aholi turar joylari loyihasini 
oldindan ishlab chiqish tadbirlarini ko’zda tutish. 
6.
Ayrim qishloq va shaharlarni markazlashgan vodoprovod suvi va 
kanalizaciya bilan ta’minlashni tashkil qilish. 
7.
Aholining qisqa muddatli yoki uzoq davom etadigan dam olishini 
ta’minlash maqsadida gigiena talabiga javob byeradigan yangi dam olish 
bazalari qurish va eskilarini qayta tiklashni ta’minlash, sanatoriy, kurort, dam 
olish bazalarini ko’plab qurishni tashkil qilish va sanitariya nazoratini 
uyushtirish. 
Agar tuman territoriyasida iqlimi musaffo, shifobaxsh buloq va minyeral 
suvga boy joylar bo’lsa, albatta loyihaga davolanish uchun sanatoriy va dam 
olish uylari qurish planini kiritish ko’zda tutiladi. 
Kurortli zonalar loyihasini tuzishda ularni sanitariya himoya qilish 
chegaralarini aniqlash, har bir ob’yektni to’g’ri joylashtirish, madaniy-
maishiy, davolash-sog’lomlashtirish, uy-joy, ishlab chiqarish binolari, 
tozalash inshootlari va boshqalar ko’zda tutiladi. Ularni suv va kanalizaciya 
shoxobchalari bilan ta’minlash, ayniqsa, obodonlashtirishga ahamiyat 
byeriladi. 
Tabiiy omillar bilan davolashda foydalaniladigan buloq, minyeral suvlar 

---