|
Isletiliwi. Termopsis peneno'simligidan tayarlanǵan demleme (1:400) qaqırıq kóshiriwshi, sitizin alkaloidi bolsa nápes orayın qozǵawtıwshı hám qan basımın kóteriwshi dári retinde qollanıladı. Dárivor preparatlari. Demleme - Infusum Thermopsidis, qurǵaqlay ekstrakt - Extractum herbae Thermopsidis penensiccum. Ósimliktiń jer ústki poroshok hám tabletka jaǵdayında da isletiledi. Sitizin alkaloidning ampuladagi 0, 15% li eritpesi sititon - Cytitonum atı menen shiǵarıladı.
5. Ónimdegi tropan toparına kiretuǵın alkaloidlar muǵdarın anıqlaw (XI DF boyınsha. Maydalanǵan (tesiginiń diametri 1 mm bolǵan elakdan ótetuǵın) japıraqdan (belladánna, besbuwday yamasa durman) anıq etip 10 g tartıp alıp, 250 ml li shıyshege solinadi, ústine 150 ml efir hám ammiaknıń kontsentrlangan eritpesinen 7 ml qosıp, bir saat dawamında shayqatıladı. Bunda tiykar kórinisinde erib, efirga ótken alkaloid eritpesin tezde 200 ml kólemdegi basqa shıyshege paxta arqalı filtrlenedi, ústine 5 ml distillangan suw qosıp shayqatıladı hám tinitish ushın
bıraz quyıp qóyıladı. Tinigan efirli ajramadan 90 ml ni tsilindrda ólshab (hár 15 ml
efirli ajıratılǵan qarjı 1 g ónimge tuwrı keledi), 200 ml li bóliwshi voronkaga quyıladı. Tsilindrga eki ret 10 ml den efir salıpshayiladi jáne onı bóliwshi voronkadagi efirli ajratmaga qosıladı. Efirga ótken (bóliwshi voronka ishindegi) alkaloidlardı basqa qospalardan tazalaw ushın efirdagi alkaloidlar eritpesine 20 ml 1 % li xlorid Kislata qosıp, 3 minutshayqatıladı. Bunda alkaloid tiykar kórinisinden duzǵa aylanadı hám suwda eriydi. Alkaloidlar duz kórinisinde erib ótken 1 % li xlorid Kislatanı 200 ml li kólemli basqa bóliwshi voronkaga diametri 5 sm li filtr qaǵaz arqalı filtrlenedi. Kislata bólegi ajıratıp alınǵannan keyin efirli ajratmaga 15 ml 1 % li xlorid Kislata qosıp, 3 minut dawamında shayqatıladı. Sonnan keyin Kislata bólegi ajıratıp alınıp, aldınǵı Kislata bólegine (20 ml ga) qosıladı. Efirli ajratmaga sońǵı ret 1 % li xlorid Kislatadan 10 ml qosıp, 3 minut dawamında shayqatıladı hám ajıratıp alınǵan Kislata bólegi aldınǵı bólimlarge qosıladı. Úsh ret 1 % li xlorid Kislata qosıp, shayqatib, Kislata bólegi ajıratıp alınǵan efirli ajıratpada alkaloid qalmaydı (Mejer reaktivi járdeminde tekserip kóriledi). Alkaloidlar eritpesi filtrlangan filtr qaǵaz 2 ret 5 ml den 1 % li xlorid Kislata menen shayiladi hám sol bóliwshi voronkaga quyıladı. Filtrat ammiak eritpesi járdeminde sıltıiy jaǵdayǵa keltiriledi (fenolftalein boyınsha) hám tiykar kórinisindegi alkaloid úsh ret xloroform menen (20 ml, 15 ml hám 10 ml) 3 minutdan shayqatıladı. Alkaloidlardıń xloroformdagi eritpesi (hár kaysi bólegi ayırım-ayırım halda) 4-5 g jańa suwsızlantirilgan natriy sulfat salınǵan filtr qaǵaz arqalı 100 ml kólemli kolbaǵa filtralanadi. Filtr qaǵaz 2 ret 5 ml den xloroform menen sol kolbaǵa juwıladı. Nátiyjede tiykar kórinisindegi alkaloidlardıń hámmesi erib, xloroformga pútkilley ótken bolıwı kerek (Mejer reaktivi járdeminde tekserip kóriledi). Filtratdan xloroform suw monshası ústinde haydaladi. Qalǵan 1-2 ml xloroformli eritpege sprintsovka menen hawa jiberip, xloroform pútkilley ushirilsa, kolbada ónimnen ajıratıp alınǵan tiykar kórinisindegi alkaloidlar jıyındısı qaladı. Bul jıyındı muǵdarın anıqlaw ushın kolbaǵa 15 ml 0, 02 mol/l xlorid Kislata eritpesinen qosıp, suw monshası ústinde bıraz qizdiriladi (tiykar kórinisindegi alkaloidlarKislata menen duz payda etıp eriydi), keyininen indikator (eki tamshı metil-qızıldı spirtli eritpesinen hám bir tamshı metil-kók eritpesinen) qosıp, reaktsiyaǵa kirispey qalǵan, artıqsha xlorid Kislata natriy sıltınıń 0, 02 mol/l eritpesi menen kolbadaǵı qospa jasıl reńge kelgunga shekem titrlenedi. 1 ml 0, 02 mol/l li xlorid Kislata eritpesi 0, 00578 g alkaloidga (giostsiamin alkaloidi boyınsha) tuwrı keledi. Absolyut qurıtılǵan ónimdegi alkaloidlardıń % mikdori
tómendegi formula boyınsha esaplanadı. Házirgi waqıtta (shinligini anıqlaw –
identifikaciya etiw hámde muǵdarlıq anıqlawda) hár qıylı spektral usıllar (UF-, IK-, PMR, mass-spektr hám basqalar) usıllardan júdá keń kólemde paydalanılıp atır. Сhunki alkaloidlardıń spektrlarini tuwrı «óqish» (úyreniw) nátiyjesinde olar molekúlasında toyınbaǵan qosboǵlar, hár qıylı funktsional gruppalar (karbonil, karboksil, gidroksil, N-metil hám basqalar), aromatik halqa hám basqalardıń bar-joq ekenligin hámde qayda jaylasqanlıǵın anıqlaw múmkin.Spektral analiz usılları xromotografiyalıq usıllar sıyaqlı tek alkaloidlar analizinde emes, uluwma ósimliklerden alınatuǵın xamma biologiyalıq aktiv zatlar analizinde keń qollanıladı.
Paydalanilg’an A’debiyatlar
1 Акопов И.Э. Важнейшие отечественные лекарственные растения и их
применение. – Т.: Медицина, 1990. - 440 с.
2. Атлас ареалов и ресурсов лекарственных растений СССР. М. 1976. – 340 с.
3. Государственная фармакопея – Изд. ХI. – Вып. 1. Общие методы анализа. –
М.: Медицина, 1987. – 336 с.
4. Государственная фармакопея – Изд. ХI. – Вып. 2. Общие методы анализа.
Лекарственное растительное сырье. - М.: Медицина, 1990. – 398 с.
Do'stlaringiz bilan baham: |
