1. Pulning kelib chiqishi,mohiyati va zaruriyati

50.Krеdit mexanizmi va uning elementlari 
Kredit moxiyatining taxlili uzluksiz jarayon. Bunda taxlil jarayonida 
yangidan yangi beligilar, xususiyatlar yuzaga chiqishi mumkin.
Kredit mexanizmini tashkiliy iqtisodiy elementlaridan biri kredit 
ob`ektlaridir. Kredit ob`ektlari deyilganda kredit beriladigan aniq 
maqsad yoki uning nimaga mo`ljallanganligi tushuniladi. Xo`jaliklarga 

---

beriladigan kreditlarni ishlab chiqarish fondlarining aylanishi bilan 
uzviy bog’liqligi korxona va tashkilotlarni kredit berish jaryonini 2 
sferaga ajratishni taqazo etadi:
1. Asosiy ishlab chiqarish faoliyatini kredit berish.
2. Kapital xarajatlar va quyilmalarni kredit berish.
 
51.Krеditlash uslublari va turlari 
Krеdit turlari va shakllari iqtisodiy adabiyotlardagi manbalarga 
tayanib, kreditning a) tovar, b) pul va v) aralash shakllari 
mavjudligini ta'kidlash mumkin.
Kreditning tovar shakli uning juda oddiy shakli hisoblanib, kredit 
bilan bogliq dastlabki munosabatlar aynan ushbu shakl doirasida 
rivojlangan. Mavjud iqtisodiy adabiyotlarda bayon etilishicha, 
kreditning tovar shaklida u asosan buyum ko'rinishida taqdim 
etilib, qarzdor kreditoming kreditini qoplashda xuddi shu 
miqdordagi buyumni unga qaytargan. Manbalarga ko'ra, 
kreditning ushbu shakli antik jamiyat davrida, qadimgi Rimda 
vujudga 
kelgan 
va 
rivojlangan. 
Jamiyatda 
tovar-pul 
munosabatlarining rivojlanishi va mehnat taqsimotining tobora 
takomillashuvi kreditning tovar shakli zamirida uning pul 
shaklini vujudga kelishiga zamin boldi.Kreditning yuqorida qayd 
etilgan shakllari bilan birga uning aralash shakli ham amal qiladi. 
Kreditning ushbu shakli uning tovar va pul shaklini o'zida 
mujassam etadi. Kreditning turlari quyidagilardan iborat: 
Davlat krediti
. Ushbu kreditning asosiy belgilaridan biri kreditni 
berish yoki olish jarayonida davlat bevosita ishtirok etadi. 
Bank krediti
— kreditning eng rivojlangan shakli bolib, ushbu 
kredit tijorat banklari tomonidan vaqtincha bo'sh pul mablaglami 

---

jalb qilish hisobiga, qo'shimcha moliyaviy resurslarga ehtiyoj 
tug'ilgan yuridik va jismoniy shaxslarga beriladi. 
Ist’emol (ipoteka) krediti
asosan aholiga yashashi uchun zarur 
bolgan buyumlami (uy, mashina, televizor, muzlatgich, mebel va 
boshqalar) olishga beriladi. 
Tijorat krediti
- kreditning boshqa turlariga nisbatan tarixan juda 
qadimda paydo bolgan. Uning vujudga kelishi bevosita tovarlami 
ishlab chiqarish va ulaming realizatsiyasi bilan chambarchas 
bogliqdir. 
Xalqaro kredit
— bu mamlakatlar, banklar, yuridik shaxslar 
tomonidan boshqa mamlakatlarga, banklarga, kompaniya va 
tashkilotlarga beriladigan kreditdir.