1. Psixologiya fani predmeti maqsadi va vazifalari

2-вариант
1. Психик жараёнлар ва шахснинг индивидуал псиологик хусусиятлари
2. Психологияда онг тушунчаси ва унинг мазмуни.
3. Ҳиссиёт ва эмоция тушунчаларининг мазмун
1,psixik  жараёнлар-у ёки бу психик махсулот ва натижаларни (психик obrazlar, холатлар, тушунчалар, хиссиёт ва х.к.) хосил қилувчи, шакллантирувчи ва ривожлантирувчи жараён. Ҳар бир шахс ўзига хос индивидуалдир. Яъни, ҳар биримизда муайян маънода ҳеч кимда қайтарилмайдиган сифатлар, нуқсонлар ва фази-латлар комплекси мавжудки, биз айнан шу билан бетакрор, ўзимизга хос инсонмиз.Бу сифатлар аввало бизнинг ўзгалар билан мулоқатимизда, иш-фаолиятни юритишимизда, феъл-атворимизда, юриш-тури-шимиз, касб танлашимиз, жамиятда ўзимизни тути-шимизда ва унга бўлган муно-сабатларимизда намоён бўлади. шахснинг индивидуал псиологик хусусиятлари: 1.Muvaffaqiyatga intilish hamda mag’lubiyatdan qochish motivlari. 2.Ijtimoiy adaptatsiyaning kasb tanlash va kasbiy mahorat bilan bog’liqligi. 3.Shaxs va uning tashqi olamni bilish imkoniyatlari. Sezgi, diggat, xotira, tafakkur, idrok, hayol va tasawur tushunchlari haqida. 4. Bilish jarayonlarini boshqarish usullari. 5.Ta’lim va tarbiya jarayonida bilish. Индивидуаллик – кишининг ўзига хослигини, унинг бошқа одамлардан фарқини акс эттирувчи психологик фазилатлар бирикмасидир
2. Психиканинг юкори боскичи факат инсонгагина хос булган, унинг энг юксак даражаси қисобланмиш онгда уз аксини топади.Онг психикани яхлит тарзда ифодаловчи юксак шакли қисобланиб, инсоннинг якка ва хамкорлик фаолиятининг (мулокот нутк, тил воситасида, ижтимоий-тарихий тараккиётнинг маҳсули сифатида юзага келгандир.У ижтимоий махсул бўлишидан ташкари, унга муайян муносабат билдириш максадни кўзлаш, ўзликни англаш кабиларни намоён этиш имкониятига эгадир. Куйидаги мулоҳазаларимизда онгнинг таркибий кисмларининг моҳиятини ёритувчи ва уларнинг ҳукм суришига таъсир этувчи омилларга доир айрим манбалар хусусиятини тавсифлашга харакат киламиз. Одатда инсон онги уни куршаб турган теваракатроф хдкидаги билимлар мажмуасидан иборат булиб, унинг тузилиши таркибига шундай билиш жараёнлари кирадики, кайсики уларнинг бевосита ёрдами билан шахс ўз ахборотлари кўламини узликсиз равишда бойитиб боради.Инсондаги билимлар сезги, идрок, хотира, тафаккур, хаёл сингари билиш жараёнлари билиш аста- секин улар англашиниш даражасига кўтарилади, кейинчалик эса муайян туркумларнинг таркибига киради. Kishining ongi bizning tevarak atrofimizni qurshab turgan olam haqidagi bilimlar majmuasidan tarkib topdi .Ongning strukturasiga muhim bilish jarayonlari kiradi. Ular yordamida odam o’z bilimlarini doimo boyitib boradi. Bu jarayonlar qatoriga sezgilar va idrokni, xotirani, xayol va tafakkurni qo’shish mumkin. Sezgilar va idrok yordamida miyaga ta’sir etuvchi kuzatuvchilarning bevosita aks etishi natijasida ongda borliqning o’sha momentda kishi tasavvurida hosil bo’lgan hissiy manzarasi gavdalanadi
3. “Ҳиссиёт” (“эмоция”) ва “ҳис-туйғу” деган сўзлар кўпинча синонимлар сифатида қўлланилади. Баъзи ҳолатларда эмоциялар таъсирчанлиги билан ажралиб туради. Улар ҳатти-ҳаракатларга, фикр-мулоҳазалар билдиришга туртки берадиган куч бўлади. «Эмоция» сўзини ўзбек тилига аниқ таржима қилинганда у руҳий ҳаяжонланиш, руҳий ҳаракатланиш деган маънони англатади. Торроқ маънода олганда, ҳиссиёт бу қандайдир бир доимийроқ ҳис-туйғуларнинг бевосита ва вақтинча бошдан кечирилишидан иборатдир. Ҳиссиёт борликка, турмушга, шахслараро муносабатга нисбатан шахсни субъектив кечинмаларининг акс эттирилишидир. Шахс тирик мавжудод булиши билан бирга жамият аъзоси хамдир, шунингдек, яккахол (индивидуал) инсон сифатида геварак-атрофдаги нарсалар ва ходисаларга нисбатан муносабатларини холисона (объектив) акс эттиради
Жахон психологиясида «хиссиёт» билан «эмоция» терминлари (айникса чет мамлакатларда) бир хил маънода ишлатилади, лекин уларни айнан бир хил холат деб тушуниш мумкин эмас. Бундай нуксон оммабоп адабиётларда, чет элларда чоп этилган дарсликларда аксарият холларда учрайди. Одатда ташки аломатлари яккол намоён бўладиган хис-гуйгуларни ички кечинмаларда ифодаланишдан иборат психик жараён юзага келишининг аник шаклини эмоция деб аташ максадга мувофик. Масалан, рангларнинг ўзгариши, юзларнинг таъбассумланиши, лабларнинг титраши, кўзларнинг яркираши, кулгу, йиги, гамгинлик. иккиланиш, саросималик ва бошкалар эмоциянинг ифодасидир. Лекин ватанпарварлик, жавобгарлик, масъулият, виждон, м е\р окибат, севги-мухаббаг сингари юксак хислатларни эмоция таркибига киритиш гайритабиий ходиса ҳисобланар эди. Ушбу хиссий кечинмалар ўзининг мохияти, куч-куввати

3-variant

Мустақил фикрлаш - соғлом маънавиятнинг мезони сифатида.
Тафаккур - инсон омилини билиш обектлари хисобланмиш нарса ва ходисалар ўртасида мураккаб хар томонлама алоқаларнинг бўлишини таъ-минловчи умулашган ва мавҳумлашган акс эттириш шакладир. Тафаккур қилишимизни таъ-минловчи орган - бу бизнинг миямиздир.Тафаккур - инсон онгининг билиш объектлари ҳисобланмиш нарса ва ҳодисалар ўртасида мураккаб, ҳар томонлама алоқаларнинг бўлишини таъминловчи умумлашган ва мавҳумлашган акс эттириш шаклидир. Тафаккур муаммолари узоқ вақтгача ўзининг мураккаблиги билан психологлар назаридан четда бўлган, у асосан файласуфлар ва мантиқшунослар фикр юритадиган масала ҳисобланган.Кўргазмали-ҳаракат тафаккури. Бола туғилишидан тортиб, то унинг боғча ёшигача давр амалий фаолиятда кўргазмали-ҳаракат тафаккур ўсишининг асосий даври ҳисобланади. Мазкур ёшдаги инсон ана шу амалий фаолият жараёнида ақлий ҳаракатларни амалга ошириб, амалий билимларни ўзлаштиради, натижада кўргазмали-ҳаракат тафаккури ўсиб боради. Кўргазмали-образли тафаккур. Тафаккурнинг мазкур кўриниши 4-7 ёшгача бўлган болаларда намоён бўлиб, боғча ёшидаги болаларда кўргазмали-ҳаракат тафаккурининг амалий элемент-лари кўргазмали-образли тафаккур босқичига ўтгандан сўнг ҳам сақланиб қолади, лекин у ўзининг етакчи ролини йўқота бошлайди.Мантиқий тафаккур - бу мавҳум тафаккур бўлиб, сўзлар, сўзда ифодаланган билим, ғоя ва тушунчаларга таянган холда бевосита идрокимиз доирасида бўлмаган нарсалар юзасидан чиқарган хукмларимиз, мулоҳазаларимиз бу тафаккурга мисол бўла олади. Масалан, олам, унинг ноёб ва мураккаб ҳодисаларини фалсафий ўрганиш фақат мавхум, абстракт тафаккур ёрдамида мумкин бўлади. Фикрлашимизнинг яна бир тури репродуктив бўлиб, унинг моҳияти - кўрган-билган нарсамизни айнан қандай бўлса, шундайлигича, ўзгаришсиз қайтариш ва шу асосда фикрлашга асосланади.
2. Идрок ҳақида тушунча ва унинг турлари
Идрок – бу билишнинг шундай шаклики, у борлиқдаги кўплаб, хилмахил предмет ва ҳодсалар орасида бизга айни пайтда керак бўлган объектнинг хосса ва хусусиятлари билан яълит тарзда акс этишимизни таъ-минлайди.Психологиянинг фикрича, инсон ниманики идрок қилса, уни фигура ва фонда идрок қилади. Idrok tushunchasi lotin tilida «regserIo» qabul qilish, idrok deb nomlanadi, uning yuqori bosqichi esa «appersensiya» (lotincha regseryo idrok, qabul qilish) deyiladi Idrok sezgilarga nisbatan murakkab va mazmundor psixik jarayon bo’lib hisoblanganligi sababli barcha ruhiy holatlar, hodisalar, xususiyatlar, xossalar va inson ongining yaxlit mazmuni, egallangan bilimlar, tajribalar, ko’nikmalar bir davrning o’zida namoyon bo’ladi, aks ettirishda ishtirok qiladi. Idrok yoki qabul qilish shaxsning ob’yektivreallikdagi voqea-xodisalarning va predmetlarni aks ettirishdagi murakkablik, yaxlitlik va to’laligi bilan sezgirdan farq qiluvchi ruhiy jarayondir. Sezgilar yordamida predmetlarning, narsa va xodisalarning ayrim tomonlari, ba’zi xususiyatlari bilib olinadi. Har bir predmet yoki voqea-xodisada ayrim belgilardan tashqari turlicha sifatlar va xususiyatlarning yaxlit kompleksi mujassam bo’ladiki, odam ularni butun formada, yaxlit tarzda aks ettiradi. Shuning uchun ham sezgilarga qaraganda idrok voqelikni aks ettirishning murakkab tomonidir.

Idrok jarayonida narsalar obrazini to’la aks attrishining sababi shundaki, odam miyasida hayot davomida turli-tuman qo’zg’aluvchilar ta’siri tufayli juda ko’p muvaqqat bog’lanishlarvujudga kelgan bo’ladi. Tajribasiz odamda esa bunday xususiyat bo’lmaydi, ya’ni u idrok qilayotgan narsaning tub mohiyatiga tushunib yetmaydi. Psixologlarning fikricha, inson nimaniqi idrok kilsa, uni figura va fonda idrok qiladi. Figura – shunday narsaki uni aniqlash, ajratish, ko’rish, eshitish va tuyish mumkin, fon esa aksincha noaniqrok, yumshokrok narsa bo’lib aniq ob’yektni ajratishga yordam beradi.

3. Тиббиёт психологияси тўғрисида тушунча
ТИББИЁТ ПСИХОЛОГИЯСИ
Умумий тиббиёт психологияси
Хусусий тиббиёт (клиник) психологияси
УМУМИЙ ТИББИЁТ ПСИХОЛОГИЯСИ АСОСИЙ ВАЗИФАЛАРИ: 1) Врач, ҳамшира ва бемор муносабатлари; 2) Психопрофилактика, психогигиенаУМУМИЙ ТИББИЁТ ПСИХОЛОГИЯСИ АСОСИЙ ВАЗИФАЛАРИ: 1) Врач, ҳамшира ва бемор муносабатлари; 2) Психопрофилактика, психогигиена ва деонтология муаммолари; 3) шифокор сири ва этикаси;
Умумий тиббиёт психологияси асосий вазифалари: 4) Ёшга оид тиббий-психологик муаммолар; 5) Сезги ва идрок.Умумий тиббиёт психологияси асосий вазифалари: 4) Ёшга оид тиббий-психологик муаммолар; 5) Сезги ва идрок. Диққат ва хотира. Шахс. Темперамент ва характер. Ҳиссиёт ва Стресс. Тафаккур. Онг ва ҳ. к. 6) Психологик текшириш усуллари.
Клиник психология қуйидагиларни ўрганади: 1) Барча касалликларда беморлар психологиясини; 2) Психосоматик бузилишларни. Изоҳ: ПсихосоматикКлиник психология қуйидагиларни ўрганади: 1) Барча касалликларда беморлар психологиясини; 2) Психосоматик бузилишларни. Изоҳ: Психосоматик тиббиёт – бу тиббиёт психологиясининг бир бўлимидир. Организмнинг ҳолати асосан “Шарбатлар”нинг, яъни, организмда мавжуд суюқликларнинг (қон, лимфа, ўт) миқдорий нисбатига боғлиқдир, деб ҳисоблаган. Бу шарбатларнинг аралаштирилгандаги нисбати грекчасига “Красис” (“гўзал” маъносида) сўзи билан аталган.

5-вариант