1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
 
278 
kasallangan bo‘lishi va kasallanishni birdaniga rivojlanishiga muxim optmal 
sharoitni to‘g‘ri kelishidir.
Shunday qilib yuqorida virus o‘choqlari haqida, ularni virusning tabiati, 
uning tashuvchilari, rezervatorlari va ularning turlariga ekologik, xududiy 
joylashishlariga qarab Vlasov bo‘yicha fitoviruslarni guruhlari va ularga o‘z 
xususiyatlari bilan, qo‘zg‘atuvchisi, tashuvchisi va kasallantiradigan o‘simliklari 
va bu asosda ularni sirkulyasiyalari o‘rganilib virus epifitotiylarin ma’lum 
xududlarga moslab o‘rganildi. 
22-jadval 
Tabiiy o‘choqlar bilan aloqasi tasdiqlanmagan kasalliklar 
Kasalliklar 
va viruslari 
Simptomlar
i 
Tarqatuvchi 
hasharotlar 
Urug‘ orqali tarqalishi 
Soya 
mozaikasi 
Tabiatda bu 
virus faqat 
soyani
mozaika
simptomlari 
hosil qilib 
kasallantira
di 
Har xil shira turlari 
Uzoq SHarqda ham 
virus faqat soyani 
kasallantiradi.Ukraina
da urug‘i orqali. 
Sobolevani olgan 
natijalari bo‘yicha 
O‘zbekistonda ham 
urug‘i orqali tarqaladi 
(4 – 56%.) 
Vigna 
mozaikasi 
Vignani 
ba’zi
namunalari
ni mozaika 
hosil qilib 
kasallantira
di 
Har xil shira turlari 
Urug‘i orqali 
Bu qilingan ishlar boshqa xududlarda tarqalgan virus kasalliklarini aniqlash, 
sirkulyasiyalarini o‘rganish va ularni profilaktikasi, prognozi va epifitotiylarini 
rivojlanish qonuniyatlarini ochib berilishiga yo‘naltiradi. Kasallikni yuzaga 
chiqmasligi uchun har bir xududga munosib asosiy faktorlardan bo‘lgan virus,
virus tashuvchi, o‘simlik tizimi sho‘nalishida ish olib borish kerakligini taqazo 
etadi. 
10.2.5.Epifitotiylarni rivojlanishiga ta’sir qiluvchi asosiy faktorlar.
Epifitotiylarni rivojlanishiga ta’sir qiluvchi asosiy faktorlarga o‘simlik virus 
kasalliklarini tabiiy o‘choqlari, ekologik faktorlar, infeksiyani tarqalishi 
mexanizmi, ho‘jayin-o‘simlikni kasallikga moyilligi, virusni patogenligi,
agrotexnik omillarni ko‘rsatish mumkin. Ana shu faktorlarni har tomonlama 
o‘rganish va ular asosida xulosalar qilish albatta virus epifitotiylarini 
rivojlanishini oldini olishga katta yordam beradi. 

---