1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
DNK tutuvchi viruslarda oqsil sintezining boshqarilishi 
DNK-tutuvchi viruslarning genomi qator struktura va nostruktura 
oqsillarning axborotini o‘zida saqlaydi. Infeksion jarayonning har xil davrlarida 
yuqorida aytilgan oqsilarning yo unisi, yoki bunisi sintezlanadi. Bu jarayonlar T-
juft faglarni hujaylarni kasallantirish dinamikasida virus-spetsifik oqsinllarni 
hosil bo‘lishini o‘rganishda aniqlangan. Infeksion jarayonni erta davrlarida 
asosan nostruktura oqsillari sintezlanadi. Bu oqsillar fag DNKsining sintezida 
ishtirok etadi. Kechroq sintezlanadiganlari esa fagning struktura oqsillari 
sintezlanadi. Albatta bu o‘zgarmay qoladigan holat emas, sintezlanadigan 
oqsillarni muddatlari o‘zgarib turishi mumkin (fag zarrasining sintezlanishi 
talabiga yarasha). Fag oqsillarining dinamikasini o‘rganilganda ularni to‘rt 
guruhga bo‘lish mumkin. 
 
A-guruh oqsillari
infeksion jarayonning boshlanishidan 10-minut 
o‘tguncha (bu tajribalar 25
0
S da olib boriladi, chunki 37
0
S ga qaraganda sintez 
jarayoni ikki barobar sekinroq o‘tadi); 
 
V-guruhi oqsillari
kasallanish boshlangandan so‘ng birdaniga boshlanib, 
ularning sintezi 20 minutda tugaydi; 
 
S-guruh oqsillari
5 minutdan 25 minutgacha sintezlanadi; 
 
D-guruh oqsillari
20 minutdan to infeksion jarayonning tugallanishigacha 
davom etadi. 

---

 
 
165 
Masalan, oksimitelaza d-SMF firmenti V-guruhi oqsillariga kiradi, 
timidilatsintetaza – S guruhi oqsillariga kiradi va fag zarrachasining struktura 
oqsillari D-guruhi oqsillariga kiradi. 
Shunga o‘xshash qonuniyat DNK-tutuvchi hayvon (ospovaksina virusi) 
viruslarining infeksion jarayonida kuzatilgan. 
Keltirilgan faktlar shuni ko‘rsatadiki, bu jarayonlarda maxsus mexanizm 
ishlashi mumkin. Bu shundan ko‘rinadiki, infeksion jarayonning har xil 
davrlarida har xil genlar ishlaydi, fag DNK sining uchastkalarini o‘qilishi vaqtga 
qarab sintezlanishni almashtirib turadi. Bunday axborotni o‘qilishi