1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

8.3. Brending va uning turizmda marketing kommunikatsiyasini shakllantirish 
yo‘nalishi
Brending 
(branding)
– raqobatlashuvchi tovarlar o‘rtasida firma tovariga 
haridorlar uchun afzalliklar yaratishga qaratilgan faoliyat turi sifatida shakllanib 
borayotgan fan va san’atdir. Brendingning mohiyati haridorlarga nom, tovar belgisi, 
tovar markasi, tovar qiyofasi, tovarlarni reklama qilish orqali ta’sir etishga qaratilgan 
tadbirlarni o‘z ichiga oladi.
Ta’kidlash joizki, tovarlarning haridorlar tomonidan tanilganlik darajasi, 
qadrlanishi – “brendning kuchi”, brend qiymati 
(brand value), 
brendning taniqlilik 
darajasi 
(brand development index), 
tovar markasining iste’molchilarga tanishligi 
(level of consumer awareness) 
va iste’molchilarning “sodiqligi” 
(brand loyalty)
bilan 
izohlanadi. 
Brending faoliyat turi sifatida o‘tgan asrning 80-90 yillarida Devid Aaker, 
Ya.Yakobi, R. Chesnut, V. Veylbaxer va D. Xeyglar tomonidan rivojlantirildi va 
bugungi kunda marketingning ajralmas qismiga aylanib bormoqda [32,68-71]. 
Brend tushunchasining o‘zbek tilida aynan tarjimasi mavjud emas. Uning turli 
tariflarini tahlil qilish orqali asosiy e’tibor tovar va xizmatlarni siljitish, 
pozitsiyalashtirish, iste’molchilar xulq-atvorini o‘rganish va ular bilan uzoq va 
davomiyli munosabatlar o‘rnatishga qaratilganligiga guvoh bo‘lamiz. 
Brend tushunchasi iste’molchi ongidagi tovar markasi qiyofasi; tovarni 
individuallashtirish; tovarning qo‘shimcha qiymati; xuquqiy vositasi; tovarning 
haridorlar tomonidan tanilishi; ishlab chiqaruvchi firmaning haridorlar tomonidan 
tanilishi; marka siyosati, tovarning haridorlar tomonidan anglanadigan funksional va 
emotsional elementlari kabi tushunchalarni o‘zida aks ettiradi. Xorijda marketing 
amaliyoti bugungi kunda zamonaviy konsepsiya hisoblangan munosabatlar 
marketingiga asoslanmoqda va aholi o‘rtasida tovarning firma qiyofasini 
shakllantirish va ishlab chiqishga qaratilgan brend-imidj 
(brand image), 
uni yaratish 
va tadbiq etishga qaratilgan brending 
(branding)
ni funksional
 
vazifalardan biri 
sifatida qo‘llamoqda.