1 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti

Tugunak bakteriyalari bilan birlashtirish. 
Dukkakli o‗simliklar bilan 
vujudga keluvchi simbioz tizimlar model sifatida keng o‗rganilgan. Soya o‗simli-
gining kallus to‗qimasi 
Rhizobium 
hujayralari bilan birlashish hosil qilishi ustida 
izlanishlar olib borilgan. Shunga o‗xshash bakteriya hujayralari bilan o‗simlik 
kallus to‗qimalari o‗rtasida bog‗lanishlar yuzaga keltirilgan. Bu kabi birlashgan 
majmualarda bakteriya hujayralari nitrogenaza faolligini nomoyon qiladi. Bu 
ko‗rinishdagi faollik toza holatdagi o‗stirilayotgan hujayralar muhitida kuzatil-
maydi. Bu esa majmuaviy birikma hosil bo‗lgan muhitda azotifikatsiya jarayoni 
vujudga kelganligidan dalolat beradi. 
Rhizobium
hujayralari va dukkakli bo‗lma-
gan bir qator o‗simlik hujayralari, to‗qimalari bilan ham birlashish hosil qilishi 
o‗rganilgan. Bu ko‗rinishdagi majmualarda bakteriya hujayralari o‗simlik hujay-
ralari ustki qismida to‗planadi, shuningdek hujayralararo bo‗shliqlardan hujayra-
lar populyatsiyasining ichki qismiga kirib boradi. Ba‘zi hollarda hujayralarning 
bevosita ichki qismida ham kuzatiladi. Bunda bakteroidlar hosil bo‗lmasdan aso-
san ipsimon shakldagi birlashishlar yuzaga keladi. Ushbu yo‗nalishda olib boril-
gan ko‗pgina tadqiqotlarda simbioz birlashishni yuzaga keltirishga urinishda bak-
teriya hujayralari ta‘sirida o‗simlik hujayralarining nobud bo‗lishi ham qayd etil-
gan. Tamaki o‗simligining o‗stirilgan kallus to‗qimasi va Rhizobium hujayralari 
orasida birlashtirish jarayoni muvaffaqiyatli amalga oshirilgan.