1. Олти бўғинли механимзни лойихалаш

Tezlанишlar rejasi – bu absolyut, nisbiy va relyativ tezlаниш vektorlarda aniq masshtablarda qurilgan kupburchak. Buning yordamida mexanizmda oniy chiziqli va burchakli tezlанишlar berilgan holatlar uchun aniqlanadi (huddi shunday uzatishlar nisbatan ham topiladi, bu tug’rida keyinroq gaplashamiz). Bu kupburchakda absolyut tezlаниш vektorlar tezlаниш rejasining qutbidan tashqariga qarab yўnalgan bўladi, nisbiy tezlаниш vektorlari esa, absolyut tezlаниш vektorlarining oxirlarini birlashtiruvchi vektorlardir.

1.4.2. Olti bo`g`inli mexanizmning tezlanish rejasini qurish.

9.3-расм. Олти бўғинли механизм режаси

9.3 – расмда келтирилган механизмнинг A nuqtaсиning tezlanishini аниқлаш учун қуйидаги вектор тенгламани хосил қиламиз:

(1)

Bu yerda: - A nuqtaning normal tezlanishi bo`lib quyidagicha aniqlanadi:

(2)

Bu yerda: – yetaklovchi zvenoning burchak tezligi, rad/sek

- yetaklovchi zvenoning haqiqiy uzunligi, metr.

– A nuqtaning urinma tezlanishi bo`lib, quyidagicha aniqlanadi:

, m/s²

Bu yerda: - yetaklovchi zvenoning burchak tezlanishi, rad/s²

– yetaklovchi zvenoning haqiqiy uzunligi, m.

Berligan mexanizmda yetaklovchi zvenoning burchak tezligi o`zgarmas bo`lganligi sababli, bo`ladi.

Chunki: .

Demak A nuqtaning tezlanishi quyidagiga teng bo`ladi:

Берилган механизмнинг B nuqtaсиning tezlanishini aniqlash.

Tekis parallel harakat теоремасидан foydalanib quyidagi vector tenglamani hosil qilamiz:

Bu yerda: – AB zvvenoning nisbiy tezlanishining normal tashkil etuvchisi bo`lib, yo`nalishi AB zvenoga parallel yo`naladi. Векторнинг сon qiymati esa quyidagicha aniqlanadi:

m/s²

– AB zvenoning nisbiy tezlanishining urinma tashkil etuvchiси bo`lib, yo`nalishi A_iB_i kesmaga perpendikulyar yo`nalgan bo`ladi. Векторнинг сon qiymati esa noma`lum.

Vektor tenglamadagi noma`lum векторларни aniqlash maqsadida tezlanish rejasi quriladi.

Tezlanish rejasini qurish uchun tezlanish masshtab koeffitsientini aniqlash lozim:

,

Bu yerda: – ixtiyoriy kesma uzunligi bo`lib, (πa)=50 ÷100 mm oralig`ida qabul qilish tavsiya etiladi.