1. Murakkab qo’shma gap xaqida ma’lumot. Ergashish yo’li bilan tuzilgan murakkab qo’shma gap

INSHO NAZARIYASI HAQIDA MA’LUMOT

Insho arabcha so`z bo`lib, “yuzaga keltirish”, “yozuv”, “ijod” kabi ma’nolarni bildiradi. Insho qoralama (xomaki) va oq nushalardan iborat bo`ladi. Insho yozish uchun sodda va murakkab ko`rinishlarda reja tuzib olinadi.

RIVOYA – INSHO

Biror voqeani izchil tasvir etishda rivoya elementi qo`llaniladi. Hayotdagi ayrim voqealar, hodisalar, masalan, bayramlar turli xil marosimlar, ekskursiyalar, safar taasurotlari bunday ko`rinishdagi insholar uchun material bo`lib xizmat qiladi. Rivoya-insho yozish uchun insho yozayotgan shaxs Voqealarni shaxsan boshidan kechirgan yoki eshitgan bo`lishi lozim. Bundan tashqari, o`quvchi voqealarni eslashi, rasmlardan foydalanishi ham mumkin.

MUHOKAMA INSHO

Bunday turdagi insholar uchun sinfda o`tkazilgan vahs, munozara material vazifasini o`taydi. Muhokama-inshoda o`quvchidan o`z fikrini asoslash va dalillash maqsadida mantiqqa jiddiy e’tibor berishi, mustaqil fikrlashi va muhokamada faol ishtirok etishi talab qilinadi. Masalan: “vatanni asrab-avaylash deganda nimani tushunaman?” , “vaxt nima?”, “Yigirma birinchi asr insoniyatga nimalar olib keldi?” kabi mavzularda vaxs uyushtirish mumkin.

TASVIRIY INSHO

Bunday insholarda narsa va hodisalar, shaxslarga xos belgilar, ularning boshqalaridan farqlari ko`rsatiladi, taqqoslanadi. Emotsionallikni xosil qilish uchun kishilar portreti va manzaralar tasviri badiiy ifodalanadi, o`hshatishlar, sifatlashlar ishlatiladi.Shuningdek, bunda oddiy tasvir elementlaridan ham unumli foydalaniladi. Shaxslar va manzaralar ko`z oldiga keltirilib, ularning timsollari gavdalantiriladi. Tasviriy – insholar o`quvchilarning fikrini o`stiradi, ulardagi kuzatuvchanlik qobilyatini rivojlantiradi va yozma nutqini kengaytiradi.