1 Muallif: Doniyorbek Qalandarov 2

2§. XIX ASR O’RTALARIDA O’ZBEK 
XONLIKLARINING MA’MURIY BOSHQARUV 
TIZIMI 

---

 
 
 
Muallif: Doniyorbek Qalandarov 
26 
C) amirlikda valiahd tarbiyalovchisi otaliq 
hisoblangan 
D) mirshabboshi amir qo’shinining bosh qo’mandoni 
hisoblangan 
17. Buxoro amirligi shaharlarida tinchlik va tartibni 
saqlashga kim mas’ul hisoblangan? 
A) to’pchiboshi
B) mirshabboshi
C) ko’kaldosh
D) muhtasib 
18. Buxoro amirligida mamlakat xavfsizligi, 
amirning yaqinlari, do’stlari va dushmanlari 
to’g’risida ma’lumotlar to’plash bilan kim 
shug’ullangan? 
A) to’pchiboshi
B) mirshabboshi
C) ko’kaldosh
D) muhtasib 
19. Xiva xonligi to’g’risida xato ma’lumotni toping. 
A) Xiva xonligini 1770-1920-yillarda qo’ng’irotlar 
sulolasi boshqardi. 
B) Xiva xonligi oliy hukmdori xon hisoblangan 
C) Xon qarorgohi Xiva shahrida joylashgan 
D) Xiva shahrida ichki-Dishan qal’a va mudofaa 
devori bilan o’ralgan tashqi-Ichan qal’a mavjud 
bo’lgan. 
20. XIX asr o’rtalarida Xiva xonligining ma’muriy, 
savdo-sotiq va madaniy markazlari xato berilgan 
javobni toping. 
A) Xiva, Urganch B) Qiyot, Hazorasp
C) Qiyot, Qo’ng’irot
D) Vazir, Marv 
21. Xiva xonligida oliy amaldor kim hisoblangan? 
A) devonbegi B) qo’shbegi C) mehtar D) otaliq 
22. Xiva xonligida devonbegining ixtiyoridagi 
kengashga kirgan mansablar xato berilgan javobni 
toping. 
A) mirshabboshi
B) qo’shbegi
C) mehtar
D) otaliq 
23. Xiva xonligida mirshabboshi….. 
A) aholining tinchligi va osoyishtaligi bilan 
shug’ullangan 
B) xonlikdagi tartib intizom ishlariga bosh bo’luvchi 
xon qo’shinlarining bosh qo’mandoni 
C) diniy ishlar va shariat qoidalariga rioya etilishi va 
amal qilinishi masalalariga bosh bo’lgan. 
D) sug’orish inshootlari va suv ta’minoti hamda 
taqsimotiga rahbarlik qilgan 
24. Xiva xonligida yasovulboshi….. 
A) aholining tinchligi va osoyishtaligi bilan 
shug’ullangan 
B) xonlikdagi tartib intizom ishlariga bosh bo’luvchi 
xon qo’shinlarining bosh qo’mandoni 
C) diniy ishlar va shariat qoidalariga rioya etilishi va 
amal qilinishi masalalariga bosh bo’lgan. 
D) sug’orish inshootlari va suv ta’minoti hamda 
taqsimotiga rahbarlik qilgan 
25. Xiva xonligida shayxulislom….. 
A) aholining tinchligi va osoyishtaligi bilan 
shug’ullangan 
B) xonlikdagi tartib intizom ishlariga bosh bo’luvchi 
xon qo’shinlarining bosh qo’mandoni 
C) diniy ishlar va shariat qoidalariga rioya etilishi va 
amal qilinishi masalalariga bosh bo’lgan. 
D) sug’orish inshootlari va suv ta’minoti hamda 
taqsimotiga rahbarlik qilgan 
26. Xiva xonligida mirobboshi….. 
A) aholining tinchligi va osoyishtaligi bilan 
shug’ullangan 
B) xonlikdagi tartib intizom ishlariga bosh bo’luvchi 
xon qo’shinlarining bosh qo’mandoni 
C) diniy ishlar va shariat qoidalariga rioya etilishi va 
amal qilinishi masalalariga bosh bo’lgan. 
D) sug’orish inshootlari va suv ta’minoti hamda 
taqsimotiga rahbarlik qilgan 
27. Xiva xonligida askarlik xizmatida bo’lganlarga 
qanday imtiyoz mavjud edi? 
A) soliqlardan ozod qilingan
B) katta yer berilgan
C) xirojdan ozod qilingan 
D) oila a’zolariga katta miqdorda maosh berilgan 
28. Qo’qon xonligi bilan bog’liq xato javobni toping. 
A) xonlikda oliy hukmdor xon hisoblangan
B) xonlikni 1710-1876-yillarda ming sulolasi 
boshqargan 
C) xonlikning ma’muriy markazi Qo’qon shahri 
hisoblangan 
D) eng yuqori mansab mingboshi hisoblanib, u 
harbiy vazir hisoblangan 
29. Qo’qon xonligida alohida harbiy bo’linmalarga 
kim rahbarlik qilgan? 
A) mingboshi
B) mehtar
C) qozikalon, qozilar D) muhtasib-raislar 
30. Qo’qon xonligida xazina ishlari va xarajatlarini 
kim nazorat qilgan? 
A) mingboshi
B) mehtar
C) qozikalon, qozilar D) muhtasib-raislar 
31. Qo’qon xonligida islom dini qoidalari asosida 
sud ishlarini kimlar olib borganlar? 
A) mingboshi
B) mehtar
C) qozikalon, qozilar D) muhtasib-raislar 
32. Qo’qon xonligida kimlar diniy ishlar, shariat 
qoidalariga rioya qilinishi, savdo-sotiqning to’g’ri 
yuritilishini nazorat qilganlar? 
A) mingboshi
B) mehtar

---

 
 
 
Muallif: Doniyorbek Qalandarov 
27 
C) qozikalon, qozilar D) muhtasib-raislar 
33. Qo’qon xonligidagi tartib-intizom masalalari 
bilan kimlar shug’ullangan? 
A) mirshab
B) mehtar
C) qozikalon, qozilar D) muhtasib-raislar 
1.Xiva xonligida ijaraga yer olgan dehqonlar qanday 
nom bilan atalgan? 
A) “yarimchi”
B) “chorikor”
C) “muzoriy”
D) “barzikor” 
2. XIX asr o’rtalarida uchala xonliklardagi davlat 
yerlarini aniqlang? 
A) amlok B) mulk C) vaqf D) tanho 
3. XIX asr o’rtalarida uchala xonliklardagi xususiy 
yerlarni aniqlang? 
A) amlok B) mulk C) vaqf D) tanho 
4. XIX asr o’rtalarida uchala xonliklardagi masjid va 
madrasalarga, diniy muassasalarga tegishli yerlarni 
aniqlang. 
A) amlok B) mulk C) vaqf D) tanho 
5. Xonliklarda vaqf yerlaridan olinadigan foyda 
hisob-kitobi va taqsimoti bilan kim shug’ullangan? 
A) sadr B) mutavalli C) mushrif D) mirob 
6. XIX asr o’rtalarida aholi soliqlarni qanday 
ko’rinishda to’lashgan? 
A) mahsulot B) pul C) ishlab berishgan D) A 
va B 
7. Xonliklarda aholining ishlab berishi , mehnat 
majburiyati…….deyilgan 
A) obrok B) otlanuv C) begar D) hachi 
8. XIX asr o’rtalarida aholidan yig’ilgan soliqlar 
turlari xato berilgan javobni toping. 
A) xiroj, zakot
B) suv, tegirmon, tuz
C) mulk, tomorqa, bog’
D) ushr, qopchur, kalon 
9. Xiva xonligida asosiy soliq qanday nom bilan 
atalgan? 
A) salg’ut B) alg’ut C) kafsan D) zakot 
10. XIX asr o’rtalarida xonliklar chorvadorlaridan 
olingan soliq turini aniqlang? 
A) salg’ut B) alg’ut C) kafsan D) zakot 
11. XIX asr o’rtalarida xonliklar shahar aholisi-
hunarmand va savdogarlardan olinadigan soliq turi 
xato berilgan javobni toping? 
A) savdo puli
B) do’kon puli
C) tarozi puli
D) qozon puli 
12. O’rta Osiyoda qishloq xo’jaligi taraqqiyoti ……. 
A) sug’orish ishlarining holatiga bog’liq 
B) suv ta’minotining qay darajada ekanligiga bog’liq 
C) xonning qishloq xo’jaligiga ajratgan mablag’iga 
bog’liq 
D) A va B javoblar to’g’ri 
13. XIX asr o’rtalarida xonliklarda sug’orish 
ishlarini yuritish va nazorat qilish bilan 
shug’ullanadigan mutaxassislar bu…..? 
A) miroblar
B) poykorlar
C) jo’ybonlar
D) mutavallilar 
14. XIX asr o’rtalarida Farg’onadagi aholi asosan 
qanday soha bilan shug’ullangan? 
A) sug’orma dehqonchilik B) chorvachilik
C) savdo-sotiq
D) hunarmandchilik 
15. O’rta Osiyoning qaysi hududida sug’orish 
ishlariga katta e’tibor qaratilgan? 
A) Farg’ona vodiysi
B) Qarshi 
vohasi
B) Xorazm
D) Zarafshon vodiysi 
16. Farg’ona vodiysi yirik sug’orish inshootlari xato 
berilgan javobni toping. 
A) Shaxrixonsoy, Andijonsoy
B) Marg’ilonsoy, Yangiariq
C) Ulug’nor, Qoradaryo
D) Oqdaryo, Norin 
17. Suv chiqishi qiyin bo’lgan joylarga suv 
chiqaradigan maxsus inshoot? 
A) chig’ir
B) charxfalak
C) suv tegirmoni D) to’g’on 
18. XIX asr o’rtalarida O’rta Osiyo xonliklarida 
qishloq xo’jaligida asosiy ekinlar qaysi? 
A) paxta
B) donli ekinlar
C) poliz ekinlar
D) paxta va donli ekinlar 
19. XIX asr o’rtalarida Marg’ilonda ixtisoslashgan 
hunarmandchilik sohalarini ko’rsating. 
A) atlas to’qish, do’ppichilik B) kulolchilik
C) zargarlik
D) do’ppichilik, pichoqchilik 
20. XIX asr o’rtalarida Rishtonda ixtisoslashgan 
hunarmandchilik sohasini ko’rsating.
A) atlas to’qish, do’ppichilik B) kulolchilik
C) zargarlik
D) do’ppichilik, pichoqchilik 
21. XIX asr o’rtalarida Buxoroda ixtisoslashgan 
hunarmandchilik sohasini ko’rsating. 
A) atlas to’qish, do’ppichilik
B) kulolchilik
C) zargarlik
D) do’ppichilik, pichoqchilik