1. Mеrkаntеlizm vujudgа kеlishining ijtimoiy-iqtisodiy аsoslаri. Mеrkаntеlizm iqtisodiy tа’limotining mohiyati. Ilk mеrkаntеlizm tа’limoti nаmoyondаlаri

Tayanch ibora va tushunchalar.
Marjinalizm, Marjinalizm, sub’ektiv-psixologik, neoklassika, A.Marshall, «ekonomiks», baho, talab, taklif, talab elastikligi, «Marshall hochi (kresti)». Byom-Baverk; «Robinzonad» usuli; qadriyat, taqsimlash va eng yuqori foydalilik nazariyalari; Klarkning «eng yuqori mehnat unumdorligi» nazariyasi. L.Valras; «noyoblik», eng yuqori foydalik».


Muhokama uchun savollari.

1. 
   XIX asrning oxiri va XX asrning boshlarida vujudga kelgan iqtisodiy ta’limotlarga xos xususiyatlar nimadan iborat?
   
2. 
   XIX asrning 70- yillarida shakllangan qaysi nazariy maktablarni bilasiz?
   
3. 
   Marjinalizmning iqtisodiy ta’limotlar tarixida tutgan o‘rni haqida aytib bering?
   
4. 
   Kembridj maktabining uslubiyatiga xos xususiyatlari nimadan iborat.
   
5. 
   A.Marshallning asosiy asari va unda bosh mavzu nimalardan iborat?
   
6. 
   Klarkning iqtisodiy nazariyasnga ta’rif bering.
   

MAVZU 21: HOZIRGI ZAMON IQTISODIY TA’LIMOTLARINING

ASOSIY YO‘NALISHLARI (INSTITUTSIONALIZM)

Iqtisodiy fanda sotsial-institutsional yo‘nalish.
T.Veblen – institutsionalizm asoschisi.
J.K.Gelbreyt «Yangi industrial jamiyat konsepsiyasi».
Iqtisodiy o‘sish bosqichlari
Monetarizm konsepsiyasi.

Institutsionalizm yo‘nalishi.

Ijtimoiy-institutsional yo‘nalishning boshlanishi X1X asrning oxirlariga to‘g‘ri keladi va XX asr 20-30 yillarida AQSH da keng tarqalgan.
Iqtisodiy ta’limotlardagi institutsionalizm yo‘nalishi AQShda 20-asrning 20-30yillarida keng tarqaldi. Bu yo‘nalish nomi lotincha «instituto» - urf-odat, ko‘rsatma, muassasa so‘zidan olingan va kapitalizmning imperializm bosqichiga o‘tishi bilan bog‘liq ravishda ro‘y berdi (sanoat va moliya monopoliyalari, korxonalarning yiriklashuvi va b.). Institutsionalistlar moddiy omillar bilan birga ruhiy, ma’naviy, huquqiy va boshqa omillarni iqtisodiyotning harakatlantiruvchi kuchi deb hisobladilar.
Yo‘nalish vakillarining fikricha institutlar jamiyat rivojlanishining harakatlantiruvchi kuchlari bo‘lib xizmat qiladi. Ob’ektiv iqtisodiy qonunlar tan olinmaydi. Xususiy mulk, soliq, pul, kredit, foyda va savdo kabi iqtisodiy kategoriyalar jamiyat ruhining paydo bo‘lishi shakli hisoblanadi.