8- mavzu. Marjinalizm iqtisodiy ta’limoti Reja Marjinalizm va me’yorli foydalilik nazariyasi

8- Mavzu. Marjinalizm iqtisodiy ta’limoti

Reja

1.Marjinalizm va me’yorli foydalilik nazariyasi

2. Buyumni taqsimlash, ayirboshlash va uning ijtimoiy me‟yorli foydaliligi

3. A.Marshall va yangi klassik vaziyat

4. Talab va taklif. Vaqt omili

XIX asrning 70-yillariga kelib klassik siyosiy iqtisod o’rniga iqtisodiy fanda yangi subyektiv yo’nalish vujudga keldi va iqtisodiy fan taraqqiyotida katta o’zgarish yuz berdi. O’sha davrda iqtisodiy jarayonlarni tahlil qilishga yangicha subyektiv yondashuvga asos solgan (bir-biridan mustaqil holda) uch iqtisodchining asarlari birdaniga vujudga keldi. Ular ingliz iqtisodchisi Stenli Jevons (1835–1882), avstriyalik Karl Menger (1840–1921), Shveytsariyada yashagan fransuz Leon Valras (1834–1910)lar edi. Ularning tahlili asosida ne‘matlarni ishlab chiqarish jarayoni (taklif) emas, balki talabning shakllanishi, tovar va xizmatlarning foydaliligi tadqiqoti yotadi. Subyektiv yo’nalish vakillarining tadqiqotidagi asosiy dastak – bu me‘yorli (marjinal) tahlil bo’lib, mazkur maktabning nomi ham (marjinalizm) shundan kelib chiqqan. F.Vizer, E.Bem-Baverk, A.Marshall, K.Viksell va ko’plab boshqa atoqli iqtisodchilar marjinalizm metodologiyasidan foydalanadilar va uni rivojlantiradilar.

Me‘yorli tahlil hanuzgacha iqtisodiy fanda keng qo’llanib kelinmoqda.