1. Mehnat qilish qonunlari, xavfsizlik texnikasi, yong`inga qarshi chora-tadbirlar. O`zbekiston Respublikasi mehnat qilish qonunlari

Jinoiy javobgarlik.Mehnatni muhofaza qilish qoidalarining qo`pol buzilishi natijasida og`ir jaroxatlanish yoki bir necha kishi og`ir jaroxatlansa yoki baxtsiz xodisa o`lim bilan to`gasa, bu qoidani buzishda ayblangan raxbar xodim jinoiy javobgarlikka tortiladi. Jinoiy javobgarlik raxbar xodimni vazifasidan chetlatish va ma'lum muddatga ozodlikdan maxrum qilish bilan belgilanadi.

Moddiy javobgarlik. Moddiy javobgarlik - bu ishchi va xizmatchi ishlayotgan korxonada, uning aybi bilan korxonaga keltirilgan moddiy zararni qoplashdir. Mehnatni muhofaza qilishning qoida va normalarini ishchi va xizmatchi tomonidan buzilishi natijasida sanoat korxonasi moddiy zarar ko`rsa, ana shu zararning bir kismini yoki xammasini aybdor shaxs tomonidan to`lanishi moddiy javobgarlik chorasiga kiradi.

Moddiy javobgarlik asosan ikki xil tartibda: chegaralangan moddiy javobgarlik va to`liq moddiy javobgarlik tartibida belgilanishi mumkin. Chegaralangan moddiy javobgarlikka ishchi yoki xizmatchidan sanoat korxonasiga yetkazilgan zararni ma'muriyat tartibida buyruqqa asosan undirib olinadi. Lekin bunda birinchidan aybdor shaxsning roziligi bo`lishi shart, ikkinchidan undirib olinadigan miqdor umuman ishchining yoki xizmatchining o`rtacha oyligidan oshib ketmasligi va xar oyda undiriladigan pul miqdori esa, ishchi yoki xizmatchining oladigan oyligining uchdan biridan oshmasligi kerak.

To`liq moddiy javobgarlik jinoyat sodir bo`lgan taqdirda va aybdor jinoiy ish qilgan bo`lsa, uni jinoiy javobgarlikka tortish bilan bir qatorda,sanoat korxonasiga keltirilgan moddiy zararni ham to`lik qoplashga majbur qilinadi. Bunday javobgarlik qarorlarini rayon yoki shaxar sud organlari (ma'muriyatning talabiga asosan) chiqaradi. Bu holda ma'muriyat tomonidan aybdorning xaqiqatdan ham aybdor ekanligini tasdiqlovchi xujjatlar ko`rsatilishi kerak.

http://hozir.org