1-Mavzu: Yurist yozma nutqining shakllantirish talablari Reja: Yurist yozma nutqining shakllantirish

18-Mavzu: Hamkorlar va mijozlarda yaxshi taasurot hosil qilish usul va talablari

Reja:

1. 
   Savollarga qanday javob berish kerak?
   
2. 
   Kommunikativ ko‘nikmalar.
   

Mijozlar va yuridik firmalar empatiyani yuqori qo‘yishadi.

So‘rovlarga ko‘ra, mijozlar ham, huquqshunoslar ham empatiyani

muvaffaqiyatli yuristlar uchun juda muhim ko‘nikma sifatida

baholashadi.

Qayg‘udosh bo‘lish, insonni tushunishga harakat qilish, emotsional

ishlash – muvaffaqiyatli muloqot kalitidir. Shunday ekan, hayrixoh

bo‘ling, yordam bering, insonning kamchiliklarini, noto‘g‘ri hattiharakatlarini qabul qilishga tayyor ekanligingizni ko‘rsating, bag‘rikeng

bo‘ling.

Garchi yuridik sohaning o‘zida ham empatiyaga ehtiyoj yuqori

bo‘lishiga qaramay, so‘nggi 30 yil ichida insonlar bir-biriga kamroq

qayg‘uradigan va kamroq hayrixoh bo‘lib bormoqdalar.

Talaba-yuristlar orasida ham xuddi shu holatni ko‘rish mumkin.

Ta’lim olishning birinchi yilidan keyin, ularda kommunikabellik va

insonlarga bo‘lgan qiziqishning pasayishi, altruizmning (boshqalar

foydasiga, o‘z manfaatlari bilan hisoblashmasdan, beg‘araz harakat

qilish) tushishi kuzatiladi.

Empatiya – o‘zga insonning qarashini qabul qila olish,

uni tushuna olish layoqati

Empatiya – bu vaziyatni, o‘zganing nuqtai-nazari va his-tuyg‘ularini

tushuna olish qobiliyati va buni sezdirish.

Empatiyaning turlari:

 Kognitiv empatiya

 Emotsional empatiya

 Emotsional bezovtalik

HR-menedjerlar xush ko‘radigan kompetentlik savollari orasida

nizo masalasi eng yaxshi ko‘radigan mavzularidan sanaladi. Nima uchun

intervyuer “nizolarni hal qila olish” ko‘nikmasi haqida savol beradi?

Huqushunos sifatidagi faoliyatingizda sizdan turli tipdagi insonlar

bilan ishlashni bilishingiz talab etiladi. Nega deganda, ba’zi

hamkasblaringiz, rahbar yoki mijozlaringiz o‘zlarining nobop fe’l-atvori

bilan sizning g‘ashingizni keltirishi mumkin.

Bu esa kelishmovchilikka olib kelishi muqarrar. Ish faoliyatingizda

muvaffaqiyatga erishmoqchi bo‘lsangiz, nizoni hal qilish ishiga

professional nuqtai nazaridan yondashishingiz zarur

STAR texnikasini qo‘llagan holda oldindan misol tayyorlab qo‘yish

muhim. Maqsadingiz matnni so‘zma-so‘z yodlashdan iborat emas.

STAR texnikasi sizga javobingizni tuzib olish va unga marker bilan

belgilangan ro‘yxat yordamida shakl berishga yordam beradi.

Nizoni hal qilish hiqoyasini tuzish uchun STAR texnikasini

qo‘llashning qisqacha sharhi:

S/T (Situation – vaziyat / Task – vazifa)

– Yuzaga kelgan nizoni qisqa tarzda ta’riflab bering. Kontekstni

tushunib olish uchun kerakli ma’lumotni bering.

A (Actions – harakatlar)

– Amalga oshirgan muhim hatti-xarakatlaringiz haqida gapirib

bering. Nizo yuzaga kelgan paytda kelishmovchiliklarni professional

yo‘l bilan hal qilishga urg‘u berish kerak.

R (Results – natijalar) – Har bir hikoyaning oxiri yaxshi tugashi

kerak. Javobingizni hatti-xarakatlaringizning ijobiy natijalarini ta’riflash

bilan yakunlang.

Linda Spenser maslahatiga ko‘ra, muvaffaqiyatli suhbatning 5

qoidasi:

1. Rezyumengiz, o‘zingizning potensial ish beruvchingiz, talabgor

bo‘layotgan lavozimingiz haqida tadqiqot qiling.

2. Hikoyalar tayyorlab qo‘ying (“STAR” texnikasi bo‘yicha) –

o‘zingiz, ishlagan loyihalaringiz va h. haqidagi mini-hikoyalar. Bunda

ko‘nikmalaringiz haqida gapirish emas, ularni javoblaringiz bilan

namoyon qilishingiz kerak bo‘ladi.

3. Javoblaringizni amalda sinab ko‘ring – oynaga qarab gapiring,

do‘stingiz bilan intervyu modelini ishlang, javoblaringizni video tasvirga

oling.

4. Dastlabki yaxshi taassurotni qoldiring – belgilangan vaqtdan

avvalroq keling, kuchli qo‘l berib ko‘rishing, ko‘z bilan aloqa o‘rnating,

ozoda va munosib kiyimda bo‘ling. Yodda tuting: suhbatdagi odamlarga

yoqishingiz, hayrihoh inson ekanligingiz va hokazolarni aniqlashga atigi

8 soniya vaqt ketadi.

5. Qiziqish uyg‘oting – so‘zlar va harakatlaringiz bilan

g‘ayratingizni namoyon qiling, to‘g‘ri savollar bering va javoblarni

diqqat bilan eshiting, intervyuerlarga suhbatga ajratgan vaqtlari uchun

minnatdorlik bildiring

Jamoada ishlash ko‘nikmasi

O‘zingiz uchun “jamoada ishlash” sizning kuchli tomonlaringizdan

biri ekanligini aniqlab oling. Quyida ushbu ko‘nikmani baholashning

asosiy mezonlari keltirilgan:

 Kursdoshlar doim sizdan yordam so‘rashadi.

 Ular sizning loyiha guruhlaridagi faoliyatda ishtirok etishingizni

xohlashadi.

 Sizni tez-tez tushlikka taklif qilishadi.

 Murakkab vaziyatda sizning fikringizni bilish uchun sizdan

ko‘mak izlashadi.

 Siz ko‘pincha kursdoshlar o‘rtasidagi kelishmovchiklarni hal

qilishda vositachi vazifasini bajarasiz.

Quyidagi savollarga javob berish orqali siz jamoada ishlay olish

ko‘nikmangizni namoyon qila olishingiz mumkin.

 O‘zingiz haqingizda gapirib bering.

 Sizning kuchli tomonlaringiz?

 Asosiy yutuqlaringiz?

 Nima uchun aynan sizni ishga qabul qilishimiz kerak?

 Jamoa tarkibida faoliyat yuritgan paytingizdagi muvaffaqiyatli

loyiha haqida aytib bering.

 Qiyin mijoz bilan ish olib borgan holatingiz haqida so‘zlab

bering.

 Jamoada ishlash tufayli natijaga erishganingiz to‘g‘risida misollar

keltiring.

 Qaysi jihatlar sizni yaxshi xodim/menejer deyish uchun asos bo‘la

oladi?

 Xodimlaringiz uchun serunum muhitni qanday yaratgan

bo‘lardingiz?

 Sizningcha, muvaffaqiyatingiz sababi nimada?

 Qachon bo‘lmasin xodim bilan nizoga borganmisiz?

 Rahbaringizdan olgan oxirgi konstruktiv aks aloqa haqida gapirib

bering.

Kommunikativ ko‘nikmalar

Agar og‘zaki yoki yozma muloqot sizning zaif tomoningiz bo‘lsa,

siz uchun yaxshi yangilik bor: kommunikativ ko‘nikmalarni

rivojlantirish mumkin va har qanday xohlovchi uni egallay oladi.

Dastavval kommunikatsiyaning bosh vazifalarini eslab qoling:

 Aloqa o‘rnatish.

 O‘zini namoyon qilish.

 O‘zgani quloq solib tinglash va uni tushunganingizni tasdiqlash.

 O‘z qarashiga ishontirish.

 Aks aloqaga ega bo‘lish.

Kommunikativ ko‘nikmalarni tekshirishga qaratilgan, suhbat

davomida berilishi mumkin bo‘lgan savollar namunalari:

 O‘zingiz haqingizda gapirib bering.

 O‘zingizning kuchli va zaif tomonlaringiz to‘g‘risida aytib bering.

 Siz duchor bo‘lgan murakkab mijoz/rahbar/hamkasb xususida fikr

bildiring.

 So‘nggi daqiqalarda sizdan chiqish qilish yoki prezentatsiya

tayyorlashni iltimos qilishgan hollarni eslang. Sizning hattiharakatlaringiz?

 Murakkab ma’lumotni yaxshiroq tushuntirish uchun uni

soddalashtirilgan ko‘rinishda taqdim qilishingiz kerak bo‘lgan

vaziyatlarga oid misol keltiring.

 Hamkasblaringizni sizning qarashlaringizga ishontirish uchun

qanday usul/texnika/metodlardan foydalanasiz? Sizning fikringiz bilan

kelishgan xodimlarning soni ko‘pchilikni tashkil etgan vaqt va qaysi

hatti-xarakatlar bunga erishishingizga ko‘mak bo‘lganiga doir misol

keltiring.