1. Mavzu: Yog’

45-rasm.
Kolovorot, drel va parmalash stanoklariga
o’rnatiladigan parmalar.


Parmalab teshik ochishda teshikning tik ochilishiga parmaning orqa tomondan taxtani ko’chirib yubormasligiga e’tibor beriladi. Teshik yaxshi-sifatli chiqishi
uchun parmaning teshib o’tish paytida unga ortiqcha bosim bermaslik kerak. Ayrim hollarda parmalash vaqtida taxtaning ko’chib ketmasligini ta’minlash uchun parmalanuvchi taxta ostiga ehtiyot taxtasi qo’yiladi. Ehtiyot taxtasini biron usul bilan parmalanuvchi taxtaga jipslab qo’yilsa, parmaning ko’chirib chiqish xavfi butunlay bo’lmaydi. Bunda parma ehtiyot taxtasini parmalashda davom etib, teshiluvchi taxtani ko’chirib chiqmaydi.
Parmalarni charxlash. Parmalarni charxlash uchun uni drel yoki kolovorot patronidan chiqarib olish, tig’ini ko’zdan kechirish va charx toshda charxlash
lozim. Zamonaviy charxlash dastgohlarida parmalarni turlariga qarab charxlash
moslamalari o’rnatilgan. Parmani moslamaga o’rnatib dastgoh yurgiziladi. Parmalarni charxlash uchun ma’lum tajriba va kesish asboblarini geometriyasi to’g’risida bilimlarga ega bo’lish talab qilinadi. Charx dastgohlarida maxsus moslamalar bo’lmagan hollarda parmalarni uchidagi burchagi taxminan 120⁰ ga teng keladigan qilib charx toshga tutiladi va o’ng yoki chap tomonga bir tekis parmani aylantiriladi. Parmalarni uchidagi qirrasini tig’ini egov yoki qayroq tosh bilan tekislab qirovi tushiriladi. Parmalarni to’g’ri charxlanganligini maxsus shablonlar yordamida tekshirib ko’rish mumkin.