1-mavzu. Turk tilida ot so’z turkumi (TÜRKÇede iSİM) Tayanch so’z va iboralar

So’roq olmoshlari (Soru zamirleri)

So’roq olmoshlari predmetlarni so’roq shaklida ko’rsatuvchi, predmetlarning so’roq shaklidagi ko’rinishidir. Predmetlarni so’rash uchun ikki xil so’roq olmoshi qo’llanadi: kim, ne (kimler, neler).

Kim co’roq olmoshi turk tilida insonga nisbatan qo’llanadi: kim geldi? kimi seviyor? kabi.

Kim co’roq olmoshi ham ile, için, gibi kabi yordamchi so’zlarga qaratqich kelishigi qo’shimchasi yordamida bog’lanadi: kiminle (kimin ile), kimin için, kimin gibi kabi.

kimle shakli noto’g’ri, ba’zan uchraydigan kim için ham to’g’ri emas. Turk tilida hozirgi paytda ham kim gibi shakli kimin gibi kabi qo’llanilmoqda va har ikki shakl ham noto’g’ri hisoblanmaydi.

Ne co’roq olmoshi turk tilida insondan tashqari barcha jonli (jumladan, hayvon va hasharotlar) va jonsiz predmetlarga nisbatan qo’llanadi: sütü ne içti? neyi götürdün? kabi.

Ne olmoshining egalik va qaratqich shakllarida bir istisno holatining mavjudligini yuqoridagi mavzularimizda ta’kidlagan edik: ne-y-i-m, ne-m (egalik) va ne-y-i-n, ne-nin (qaratqich) kabi. Egalikda nesi shaklidan ko’ra neyi shakli afzal ko’riladi. Qolgan shakllar aralash qo’llanaveradi.