1-мавзу: Психик тараққиётнинг асосий қонуниятлари

.

Тилни ўрганишда бошланғич синф ўқувчилари учун айрим қоида ва аниқликларни ёдлаб олиш эмас, балки атрофдаги ҳаётни кузатиш асосида ўқувчиларнинг ўзлари «топган» ёки адабий манбалардан тайёр олинган тил материалини мақсадга мувофиқ анализ ва синтез қилиш етакчи ҳисобланади. Ўрганиладиган грамматик ва сўз ясалишига оид, лексик тушунчаларнинг мавжуд белгиларини аниқлаш жараёнида фаол қатнашиш, билиб олинган далилларни ўхшаш ва фарқли томондан қиёслаш, шунингдек, ўрганилган назарий билимларни ҳар хил нутқий фаолиятга ижодий татбиқ этиш − буларнинг барчаси ўқувчиларда диалектик фикрлаш кўникмасини ўстириш учун замин ва шарт-шароит яратади. Бунда муҳим омиллардан бири ўқувчиларнинг ақлий фаолиятини ўқитувчи томонидан мақсадга мувофиқ бошқариш, уларда орфографик, грамматик ёки лексик-услубий вазифаларни ҳал қилишнинг умумий методларини шакллантириш ҳисобланади.

• Тилни ўрганишда бошланғич синф ўқувчилари учун айрим қоида ва аниқликларни ёдлаб олиш эмас, балки атрофдаги ҳаётни кузатиш асосида ўқувчиларнинг ўзлари «топган» ёки адабий манбалардан тайёр олинган тил материалини мақсадга мувофиқ анализ ва синтез қилиш етакчи ҳисобланади. Ўрганиладиган грамматик ва сўз ясалишига оид, лексик тушунчаларнинг мавжуд белгиларини аниқлаш жараёнида фаол қатнашиш, билиб олинган далилларни ўхшаш ва фарқли томондан қиёслаш, шунингдек, ўрганилган назарий билимларни ҳар хил нутқий фаолиятга ижодий татбиқ этиш − буларнинг барчаси ўқувчиларда диалектик фикрлаш кўникмасини ўстириш учун замин ва шарт-шароит яратади. Бунда муҳим омиллардан бири ўқувчиларнинг ақлий фаолиятини ўқитувчи томонидан мақсадга мувофиқ бошқариш, уларда орфографик, грамматик ёки лексик-услубий вазифаларни ҳал қилишнинг умумий методларини шакллантириш ҳисобланади.

Диалектик тафаккур кенг маънода ҳодисаларнинг бошқа ҳодисалар ва жараёнларга боғлиқлигини ҳисобга олиб, уларни ҳар томонлама мавжуд белгилари йиғиндиси билан ривожланишда кўриш кўникмасини таърифлайди. Тафаккурнинг бундай сифати ўқувчиларда аста-секин шакллана боради ва ўз навбатида, улар кузатиш жараёнида далилларни топиш, уларни таҳлил қилиш ва ўрганиладиган ҳодисаларнинг айрим томонлари ўзаро боғлиқлигини аниқлаш, таққослаш ва умумлаштириш кўникмасини эгаллаб борадилар. Кейинги йилларда ўқувчиларнинг ўқув фаолияти тобора изланиш характерига эга бўлмоқда. Тилни ўрганишда бошланғич синф ўқувчилари учун айрим қоида ва аниқликларни ёдлаб олиш эмас, балки атрофдаги ҳаётни кузатиш асосида ўқувчиларнинг ўзлари «топган» ёки адабий манбалардан тайёр олинган тил материалини мақсадга мувофиқ анализ ва синтез қилиш етакчи ҳисобланади. Ўрганиладиган грамматик ва сўз ясалишига оид, лексик тушунчаларнинг мавжуд белгиларини аниқлаш жараёнида фаол қатнашиш, билиб олинган далилларни ўхшаш ва фарқли томондан қиёслаш, шунингдек, ўрганилган назарий билимларни ҳар хил нутқий фаолиятга ижодий татбиқ этиш − буларнинг барчаси ўқувчиларда диалектик фикрлаш кўникмасини ўстириш учун замин ва шарт-шароит яратади. Бунда муҳим омиллардан бири ўқувчиларнинг ақлий фаолиятини ўқитувчи томонидан мақсадга мувофиқ бошқариш, уларда орфографик, грамматик ёки лексик-услубий вазифаларни ҳал қилишнинг умумий методларини шакллантириш ҳисобланади.

• Диалектик тафаккур кенг маънода ҳодисаларнинг бошқа ҳодисалар ва жараёнларга боғлиқлигини ҳисобга олиб, уларни ҳар томонлама мавжуд белгилари йиғиндиси билан ривожланишда кўриш кўникмасини таърифлайди. Тафаккурнинг бундай сифати ўқувчиларда аста-секин шакллана боради ва ўз навбатида, улар кузатиш жараёнида далилларни топиш, уларни таҳлил қилиш ва ўрганиладиган ҳодисаларнинг айрим томонлари ўзаро боғлиқлигини аниқлаш, таққослаш ва умумлаштириш кўникмасини эгаллаб борадилар. Кейинги йилларда ўқувчиларнинг ўқув фаолияти тобора изланиш характерига эга бўлмоқда. Тилни ўрганишда бошланғич синф ўқувчилари учун айрим қоида ва аниқликларни ёдлаб олиш эмас, балки атрофдаги ҳаётни кузатиш асосида ўқувчиларнинг ўзлари «топган» ёки адабий манбалардан тайёр олинган тил материалини мақсадга мувофиқ анализ ва синтез қилиш етакчи ҳисобланади. Ўрганиладиган грамматик ва сўз ясалишига оид, лексик тушунчаларнинг мавжуд белгиларини аниқлаш жараёнида фаол қатнашиш, билиб олинган далилларни ўхшаш ва фарқли томондан қиёслаш, шунингдек, ўрганилган назарий билимларни ҳар хил нутқий фаолиятга ижодий татбиқ этиш − буларнинг барчаси ўқувчиларда диалектик фикрлаш кўникмасини ўстириш учун замин ва шарт-шароит яратади. Бунда муҳим омиллардан бири ўқувчиларнинг ақлий фаолиятини ўқитувчи томонидан мақсадга мувофиқ бошқариш, уларда орфографик, грамматик ёки лексик-услубий вазифаларни ҳал қилишнинг умумий методларини шакллантириш ҳисобланади.