1-mavzu: O’qituvchining nutqiy kompetensiyasini rivojlantirish fanining maqsad va vazifalari

Sud notiqligi 
Yunonistonda eng katta mavqe va e’tiborga, amaliy ahamiyatga 
molik bo‘lgan notiqlik turlaridan biridir. Antik demokratiya qoidalariga ko‘ra har 
bir erkin fuqaro xohlagan paytida, xohlagan ishi bo‘yicha sudga murojaat etishi va 
o‘z manfaatini himoya qilishi mumkin bo‘lgan. Sud jarayonida sud hay’ati 
chinakamiga demokratik, odilona pozitsiyada turar, sud hukmining qaysi tomon 
foydasiga hal bo‘lishi ko‘pincha ularning notiqlik san’atidagi mahoratiga bog‘liq 
edi. Qaysi tomon o‘zining mantiqiy fikrlari, asosli dalillari orqali ishontirish 
kuchiga ega bo‘lib, sud hay’atini ishontira olsa, hukm o‘shaning foydasiga hal 
bo‘lar edi. Antik sud jarayonining demokratik qoidalariga ko‘ra, har kim o‘zini 
himoya qilishi mumkin edi. Biroq hamma vaqt ham sud jarayonida etuk notiq 
bo‘lgan raqiblarining tazyiqiga dosh berishlari qiyin kechar edi. Shuning uchun 
ham antik sud tizimining qoidalariga muvofiq kuchli notiqlar tazyiqiga 
uchramasliklari uchun bunday kishilarga ular nomidan so‘zlovchi notiqlardan 
yordamchi olishga ruxsat berilardi. Ular sinegorlar va logograflar deb atalgan. 
Sinegorlar 
sud jarayonida boshqa birovning manfaatini ko‘zlab nutq 
so‘zlovchi kishilardir. Sinegorlar notiqlik san’ati va huquqshunoslikdan maxsus 
ta’lim olgan kishilar bo‘lgan. Ular olgan ishlarini ipidan- ignasigacha o‘rganib 
chiqib, uni yurisprudensiya qoidalari asosida yozib, notiqlik mahoratlarini ishga 
solib, sud jarayonida g‘olib chiqishga harakat qilganlar. Bu ularning tayyorlagan 
nutq matnlari va ijro mahorati bilan bog‘liq bo‘lgan. 
Logograflar 
esa nutq matnlarini tuzib yoki yozib beruvchi iqtidorli kishilar 
bo‘lgan. Ular qonunshunos mutaxassis, ta’sirchan, mantiqiy, izchil va ishontiruvchi 
nutqlarning yozuvchisi, o‘rni kelganda notiq sifatida o‘z himoyalaridagi kishilarni 
keng omma oldida, demokratik sud oldida oqlab chiquvchi bilimdon shaxslardir. 
Logograflar kishining yoshi, mavqei va boshqa jihatlariga qarab nutq matnlarini 
yozganlar va himoyalanuvchiga mana shu matnlarni mahorat bilan ijro etishi uchun 
repetitsiya ham qildirganlar. SHunday qilib, notiqlik san’atining rivojlanishiga, 
xususan, sud notiqligi taraqqiyotiga sinegorlar va logograflar ulkan hissa 
qo‘shganlar. 
Notiqlik turlaridan yana biri