1-mavzu: Ona tili punktuatsiyasining asosiy tamoyillari (mantiqiy-grammatik tamoyil, uslubiy tamoyil, differensiatsiya tamoyili). Ona tilida tinish belgilari va ularning tasnifi; tinish belgilarining qo‘llanish o‘rinlari

Ko‘chirma va o‘zlashtirma gaplarning uslubiy xususiyatlari
Birovlarning hech o‘zgarishsiz berilgan gapi (ko‘chirma gap) o‘zgalarning mazmuni saqlanib, shakli o‘zgartirilgan holda berilgan gapi (o‘zga gap) bilan sinonimik holatda bo‘ladi: O‘qituvchimiz dedi: “Topshiriqlarni o‘z vaqtida bajaring” – O‘qituvchimiz topshiriqlarni o‘z vaqtida bajarish lozimligi haqida gapirdi.
Ko‘chirma gap o‘zlashtirma gapga aylantirilganda quyidagi o‘zgarishlar yuz beradi:
1. Ko‘chirma gap birikmali to‘ldiruvchiga aylanadi: “Hamma yig‘ildi”, - dedi navbatchi. Navbatchi hammaning yig‘ilganini aytdi.
2. Ko‘chirma gap tarkibidagi undalma vositali to‘ldiruvchiga aylanadi: “Rasulbek, biz bilan yuring”, - deb taklif qildi do‘sti. Rasulbekka do‘sti o‘zlari bilan yurishni taklif qildi.
3. Ko‘chirma gap tarkibida kirish so‘z vazifasida kelgan undovlar, taqlid so‘zlar tushiriladi: “Voy, qo‘rqib ketyapman”, - dedi xotini. Xotini qo‘rqib ketayotganini aytdi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Hamroyev M., Muhamedova D., Shodmonqulova D., G`ulomova X., Yo‘ldosheva Sh. Ona tili.- Toshkent, 2007.
2. Mamajonov A. Qo’shma gap stilistikasi.- T. : Fan, 1990.
3 . Tursunov U., Muxtorov J., Rahmatullayev Sh. Hozirgi o‘zbek adabiy tili.- Toshkent: «O‘zbekiston», 1992.
4. O‘zbek tili grammatikasi. I tom. –Toshkent : «Fan», 1975.
5. O‘zbek tili grammatikasi. II tom.-Toshkent : «Fan», 1976.
6. O‘zbek tilining izohli lug‘ati. 1-2 - tom.- Moskva, 1981.
7. Hojiyev A. Lingvistik atamalarning izohli lug‘ati.- Toshkent, 1985.

1 K.Nazarov, B.Egamberdiyev. О‘zbek tili ishora-imlo qoidalari. –Toshkent: О‘qituvchi. 1996. –B.5.

2 K.Nazarov. Tinish belgilari va yozma nutq.-Toshkent: Fan, 1974.-B.7.

3 K.Nazarov. Ko‘rsatilgan asar. 8-b.

4Qarang. Shoabdurahmonov Sh. Punktuatsiya qoidalari. –T., 1953; Shu muallif. О‘zbek tilida punktuatsiya. -T., 1955; K.Nazarov. Tinish belgilari va yozma nutq.-Toshkent: Fan, 1974. 65-b; K.Nazarov, B.Egamberdiyev. О‘zbek tili ishora-imlo qoidalari. –T.: О‘qituvchi. 1996. 79 b; G‘.Abdurahmonov. Punktuatsiyani o‘rgatishmetodikasi. –Toshkent: О‘qituvchi. 1968.