1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

Умумий тикланадиган жисмоний эскириш - 6 450 $
Б. Тикланмайдиган эскиришга учраган қисқа муддатли компонентлар (11.4-жадвал)
11.4-жадвал
Қисқа муддатли элементларнинг тикланмайдиган жисмоний эскириши ҳисоби

Компонентлар	Тўлиқ тиклаш қиймати (долл.)	Аниқ ёки самарали ёш	Амал қилишнинг меъёрий муддати	Эскириш (% да)	Эскириш суммаси (долл.)
Жалюзи	800	5	20	25	200
Пол тўшамалар (15 бирлик)	5 250	5	10	50	2 625
Жавонлар	22 000	5	25	20	4 400
Иссиқлик тизими	61 600	5	30	16,7	10 288
Маиший жиҳозлар	11 000	5	15	33,3	3 663
Шамоллатиш тизими	11 000	2	15	33,3	3 663
Сув таъминоти тизими	55 000	5	40	12,5	6 875
Жами	166 650				31 714

В. Тикланмайдиган эскиришга учраган узоқ муддатли компонентлар
Тўлиқ тиклаш қиймати - 545 930 $
Тикланадиган жисмоний эскириш - 6 450 $ айрилади.
Тиклаш қиймати: Қисқа муддатли компонентлар - 166 650 $
Тиклаш қиймати: Узоқ муддатли компонентлар - 372 830 $
Самарали ёш – 5 йил, баҳоланаётган тўлиқ ҳаёт муддати – 60 йил
5/60 = 8,33 %
8,33 % х 372 830 = 31 068 $
2. Функционал эскириш
А. Тикланадиган
Маиший жиҳозларни модернизациялаш - 12 000 $
Мавжуд маиший жиҳозлар қиймати - 7 370 $ айрилади.
Жами тикланадиган функционал эскириш - 4 630 $
Б. Тикланмайдиган
қаватлар режасининг ёмонлиги туфайли рентадаги йўқотишлар
10,0 $ х 12 ой х 20 хонадон х 5 GRM - 12 000 $
3. жойлашган жой билан боғлиқ эскириш:
Саноат корхонасининг яқин жойлашганлиги туфайли рентадаги йўқотишлар
15,0 $ х 12 ой х 20 хонадон х 5 GRM - 18 000 $
Харажатли ёндашув резюмеси.
Баҳоланаётган тўлиқ тиклаш қиймати - 545 930 $
Йиғилган эскириш айрилади:
Жисмоний: тикланадиган - 6 450$
Тикланмайдиган, қисқа муддатли элементлар - 31 714$
Тикланмайдиган, узоқ муддатли элементлар - 31 068$
Функционал: тикланадиган - 4 630$
Тикланмайдиган - 12 000$
Жойлашган ер билан боғлиқ - 18 000$
Умумий эскириш - 103 862 $
Бино ва иншоотларнинг эскиришни ҳисобга олган ҳолда ҳисобланган қиймати - 442 068 $
Ер участкасининг баҳоланаётган жорий қиймати - 50 000 $
Харажатли ёндашувда аниқланган қиймат - 542 000 $
Бажарилган ҳисоб-китоблардан кўриш мумкинки, кўчмас мулкнинг қолдиқ қиймати 442 068 $ га тенг.
Кўчмас мулкнинг ташқи эскириш қийматини баҳолашда ижара йўқотишларини капиталлаштириш усулини баҳоланаётган объект даромад келтирувчи бўлган ҳолатида қўллаш мумкин.
Баҳолаш босқичлари:
1. Ижара йўқотишлари ва капиталлаштириш коэффициентини баҳолаш учун бозор иаълумотлари таҳлилини ўтказиш.
2. Кўчмас мулк объекти қийматини пасайишини йўқотишларни капиталлаштириш усули билан баҳолаш.
3. Қийматнинг умумий пасайишини объектни ташкил этувчилари, яъни ер ва қурилишлар ўртасида тақсимлаш.
Баҳоловчи мазкур омилнинг келажакда сақланиб қолиш эҳтимолини ва унинг даромадлар ҳажмига таъсир даражасини таҳлил қилиши лозим. Агар бўлгуси ижара йўқотишлари барқарор бўлса, у ҳолда ташқи эскириш қиймати тўғридан-тўғри капиталлаштириш усули ёки ялпи рента мультипликатори ёрдамида ҳисобланади. Агар баҳоловчи ижара йўқотишлари катталигини йиллар мобайнида ўзгаришини тахмин қилса, у ҳолда пул оқимларини дисконтлаш усулини қўллаш зарур.