1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

мажбуриятлари мавжудлигини назарда тутади, кўзда тутилмаган қўшимча 
харажатлар эса эътиборга олинмайди.
Б.
 
Меъёрий харажатлар 
маҳсулдорликнинг ва ишлаб чиқаришнинг талаб 
этиладиган даражасига эришишга асосланган баҳолашларни ҳисоб-китоб қилишда 
ҳисобга олинади.
Меъёрий харажатлар асосидаги баҳолаш қурилишнинг ҳар битта босқичида 
материаллар ва конструкцияларни сотиб олиш қиймати концепциясига мос келади. 
 
Бунда кўпчилик ҳолларда қарз олувчига нисбатан тўлиқ регресс лойиҳавий 
молиялаштириш тури танлаб олинади.
Меъёрий харажатлар концепциясининг асосий афзаллиги шундаки, унда 
корхонанин самарасиз фаолияти билан шартлашилган харажатлар инобатга 
олинмайди.
Сотиб олиш қийматини баҳолаш учун меъёрий харажатлар концепциясини 
қўллаш мумкинлиги кўп жиҳатдан смета қийматини аниқлаш усули, танлаб 
олинган норматив тури ва уни қўллаш усулига боғлиқ бўлади.
В. Дастлабки харажатлар 
даромадли ва солиштирма усулларни қўллаган 
ҳолда эксплуатация жараёнида бўлган кўчмас мулк объектларини баҳолашда 
қўлланилади.

---

Бу концепциянинг мантиқи шундаки, кўчмас мулк харидорлари фирмага 
ресурслардан рационал фойдаланиш ҳисобига эмас, балки мулкий комплекс 
бўйича операциялар ҳисобига ўта юқори даромадлар олишга имкон берадиган 
қиймат учун хизматларни тўлашга мажбур бўлмайдилар.
Дастлабки харажатлар концепциясининг бозор иқтисодиёти соҳасида қўллаш 
мумкинлиги кўчмас мулк объектларига нисбатан олиб қараганда муаммоли 
туюлади, чунки бу ерда мулкий комплекснинг қиймати жорий бозор 
(шартномавий) нарх орқали ифодаланади. Кўчмас мулкни сотиб олишдан олдин