1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

---

1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар 
 
1.1. Мулк турлари 
 
Мамлакатда бозор муносабатларининг ривожланиши билан эркин бозорда 
товарнинг ҳаракатланишини таъминловчи хизмат турлари ҳам кўпаймоқда. Улардан 
бири қийматни баҳолаш бўлиб, турли хил мулкчилик шаклидаги ташкилотлар 
мулки иштирокида тижорат операцияларини ўтказишга кўмаклашиш мақсадида 
амалга оширилади. 
Кўчмас мулк юзасидан вужудга келган муносабатлар фуқаролик ва шаҳарсозлик 
(масалан, уй-жой, ер, сув ва ҳ.к.) қонун ва меъёрлари билан тартибга солинади. 
Кўчмас мулк объектининг буюми
– кўчмас мулк объектига хизмат қилувчи ва у 
билан боғлиқ бўлган кўчар буюм. Предмети кўчмас объект бўлган ҳуқуқ ва 
мажбуриятлар унинг буюмига ҳам тегишли бўлиши мумкин. Кўчмас мулк 
объектининг буюми қонуний ҳуқуққа эга шахснинг ихтиёри билан кўчмас мулк 
объектидан ажратилган бўлиши мумкин. Кўчмас мулк объектида турли хил 
чекловлар бўлиши мумкин. 
Кўчмас мулкка бошқа шахсларнинг ҳуқуқларини юклаш
 
– гаровга, ижарага 
бўлган ҳуқуқни, сервитутларни, чеклашларни, шартнома бўйича мажбуриятларни, 
мулкни ушлаб қолиш ҳуқуқини, суднинг мулкни хатлаш тўғрисидаги қарорини, 
ҳуқуқларни топширишни ва қонун ҳужжатларида белгиланган, кўчмас мулкка 
нисбатан олинадиган бошқа ҳуқуқларни ўз ичига олувчи кўчмас мулкка бўлган 
ҳуқуқ. Кўчмас мулкка бошқа шахсларнинг ҳуқуқларини юклаш қонун ҳужжатларига 
ёки шартномага мувофиқ белгиланади. Кўчмас мулкка бошқа шахслар 
ҳуқуқларининг юкланиши баҳоланаётган кўчмас мулк қийматини пасайтириши 
мумкин. 
Қўлланиш соҳаси ва рухсат этилган фойдаланиш
кўчмас мулкнинг муҳим 
твсифлари бўлиб ҳисобланади. Ҳозирги кунда ушбу атамалар таърифлари амалдаги 
Ер кодексида мустаҳкамланган.