1-мавзу. Мулк ва баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар

ижара 
йўқотишларини капиталлаштириш усулини
баҳоланаётган объект даромад 
келтирувчи бўлган ҳолатида қўллаш мумкин. 
Баҳолаш босқичлари: 
1. Ижара йўқотишлари ва капиталлаштириш коэффициентини баҳолаш учун 
бозор иаълумотлари таҳлилини ўтказиш. 
2. 
Кўчмас 
мулк 
объекти 
қийматини 
пасайишини 
йўқотишларни 
капиталлаштириш усули билан баҳолаш. 
3. Қийматнинг умумий пасайишини объектни ташкил этувчилари, яъни ер ва 
қурилишлар ўртасида тақсимлаш. 
Баҳоловчи мазкур омилнинг келажакда сақланиб қолиш эҳтимолини ва унинг 
даромадлар ҳажмига таъсир даражасини таҳлил қилиши лозим. Агар бўлгуси ижара 
йўқотишлари барқарор бўлса, у ҳолда ташқи эскириш қиймати тўғридан-тўғри 
капиталлаштириш усули ёки ялпи рента мультипликатори ёрдамида ҳисобланади. 
Агар баҳоловчи ижара йўқотишлари катталигини йиллар мобайнида ўзгаришини 
тахмин қилса, у ҳолда пул оқимларини дисконтлаш усулини қўллаш зарур. 

---

Назорат учун саволлар: 
1.
 
Умумий йиғилган эскириш деганда нима тушунилади? 
2.
 
Кўчмас мулкнинг иқтисодий ҳаёти муддати нима? 
3.
 
Баҳолаш назарияси эскиришни ҳисоблашнинг қандай усулларини 
ажратади? 
4.
 
Биноларнинг қисқа ва узоқ муддатли элементлари деб нимага айтилади? 
5.
 
Жисмоний, функционал ва ташқи эскиришларга мисолар келтиринг. 
12-мавзу. Кўчмас мулкни қиёсий ёндашувда баҳолаш 
 
12.1. Қиёсий ёндашув усулларининг асосий иқтисодий моҳияти 
Кўчмас мулк қийматини қиёсий ёндашув ёки сотувларни қиёсий таҳлил қилиш 
усули ёрдамида баҳолаш баҳоланаётган объект бозорида баҳолаш санасигача 
реализация қилинган аналоглар бўйича бозор битимларини ёки сотув ҳамда ижарага 
чиқариш бўйича таклифлар нархини таҳлил қилишга асосланади. 
Қиёсий ёндашув ўзининг тўғридан – тўғри қўлланиш соҳаси (бозор қийматини 
анилаш) дан ташқари ижара ставкалари, яхшиланишларнинг эскириши ёки уларни 
барпо этиш харажатлари, тўлиқлик коэффициенти ва кўчмас мулк объектларини 
бошқа ёндашувлар ёрдамида баҳолаш учун зарур бўладиган бошқа параметрларни 
баҳолашга ҳам қўлланилади.