1-mavzu: “Mehnat ta’limini o’qitishda innovatsion pedagogik texnologiyalar” fanining predmeti, maqsadi va vazifalari

7-Amaliy mavzu: 3x4 texnologiyasi 
Texnologiyaning tavsifi. Ushbu mashgulot talaba (yoki o’quvchi)larni anik bir muammoni 
(yoki biror mavzuni) yakka xolda (yoki kichik jamoa bulib) fikrlab xal etish, echimini topish,
kup fikrlardan keragini tanlash, tanlab olingan fikrlarni umumlashtirish va ular asosida
kuyilgan muammo (yoki mavzu) yuzasidan anik bir tushuncha xosil kilishga, shuningdek,
fikrlarini ma’kullay olishga uRgataDi- Bu texnologiya talaba (yoki o’quvchi)lar bilan avval
yakka xolda, sungra ularni kichik guruxlarga ajratilgan xolda yozma ravishda 
utkaziladi.Texnologiyaning maksadi: talaba (yoki o’quvchi)larni erkin, mustakil va mantikiy
fikrlashga; jamoa bulib ishlashga, izlanishga; fikrlarni jamlab, ulardan nazariy va amaliy
tushuncha xosil kilishga; jamoaga uzfikrini u t a a z i sh g a , u NI ma’kullashga; kuyilgan
muammoni echishda va mavzuga umumiy tushuncha berishda utilgan mavzulardan
egallagan bilimlarini kullay olishga urgatish.Texnologiyaning kullanishi: seminar, amaliy va 
laboratoriya mashgulotlarida yakka tartibda (yoki kichik guruxlarga ajratilgan xolda) 
utkazish xamda gurux a’zolarini bir necha marotaba joylarini uzgartirib berilgan vazifalarni 
bajarishga muljallangan.Mashgulotda foydalaniladigan vositalar: A-3, A-4 formatdagi kogoz 
varakdari (gurux soniga karab), flomaster (yoki rangli kalam).Mashgulotni utkazish tartibi: 
• o’qituvchi talaba (yoki o’quvchi)larning umumiy soniga karab, 3-5 kishidan iborat kichik 
guruxlarga ajratadi (kichik guruxlar soni 4 yoki 5 ta bulgani maksadga muvofik); 
• o’qituvchi talaba (yoki o’quvchi)larni mashgulotning maksadi va utkazilish tartibi bilan
tanishtiradi va xar bir kichik guruxga kogoz ni n g yukori kismida yozuvi bulgan varaklarni 
tarkatadi; 
• o’qituvchi kichik gurux a’zolarini tarkatma materialda yozilgan asosiy fikrni fakat uchta
fikr, ya’ni uchta suz yoki suzlar birikmasi, yoki uchta ran bilan davom ettirishlari
mumkinligini uktiradi va buni amalga oshirish uchun anik vakg belgilaydi; 
• gurux a’zolari birgalikda tarkatma materialda berilgan fikrni yozib davom ettiradilar; 

---

37 
• vazifa bajarilgach, gurux a’zolari urinlaridan turib soat mili yunalishi buyicha joylarini
uzgartiradilar, ya’ni 1-gurux 2-guruxning 2 - gurux 3-guruxning, 3-gurux esa 4 -
guruxning (boshka kichik guruxlar bulsa, shu tarika) urniga utadilar; 
• yangi joyga kelgan gurux a’zolari shu erda koldirilgan tarkatma materialdagi fikrlar bilan
tanishib, unga yana yangi uchtadan uz fikrlarini yozib kuyadilar; 
• gurux a’zolari yana yukoridagi kabi joylarini uzgartiradilar, shu tarika kichik guruxlar uz 
joylariga kaytib kelgunlariga kadar joylarini almashtirib, tarkatma materiallarga uzfikrlarini
kushib boradilar; 
• uz joylariga kaytib kelgan kichik guruxlar tarkatma materialda tuplangan barcha fikrlarni
dikkat bilan ukib, ularni umumlashtirgan xolda bitta yaxlit ta’rif yoki koida xolatiga 
keltiradilar; 
• xar bir kichik guruxning mualliflik ta’riflari yoki koidalarini gurux a’zolaridan biri 
takdimot kiladi; 
• ukituvchi kichik guruxlar tomonidan berilgan ta’riflar yoki koidalarga izox berib, ularni 
baxolaydi, sungra mashgulotni yakunlaydi.Izox,: Guruxlar tshdimotidan sung ular bergan
ta’rif yoki koidalarasosida kichik guruxlarning ,g’ar bir a’zosi yakka tartibda
uziningmualliflik ta’rifi va k,oidasini keltirib chitsarib takdimot tsilishi x,ammumkin.Kichik
guruxlar soni 4 ta bulgani maksadga muvofik. Bunday x,olda kichik guruxlar uz joylarini
fakat 3 marta almashtiradilar va bu bilan ukuv jarayonini zerikarli utishining oldi olinadi.
Agar kichik guruxlar soni 4 tadan kup bulsa, u xolda ularni ikki potokka bulib, kichik
gurux, a’zolarining almashinuvini xar bir potok urtasida aloxida, takdimotni esa birgalikda 
utkazish mumkin.Agar auditoriya (yoki sinf) kichik guruxlarning joylarini almashtirishga
moslanmagan (yoki almashtirishga nokulayliklar) bulsa, u x,olda talaba (yoki o’quvchi)larni
joylarini almashtirish urniga guruxlarga tarkatilgan materiallarni almashtirish orkali, ular
dastlabki olingan guruxlarga kaytib kelgunga kadar almashtirilib, talaba (yoki o’quvchi) 
fikrlari tuplanadi, ulardan umumiy ta’rif (yoki qoida) keltirib chikariladi va takdimot kilish 
xam mumkin.Ushbu texnologiyani kullagan o’qituvchilar uz ukuv predmetlari mavzusi (yoki
erkin mavzu) asosida «Pedagogik texnologiya - bu...», «Ochik dars - ...» «Iktisod - ...»,
«Ekologiya - ...», «Malaka oshirish - ...», «Kasb urganish - ...», «Xamshiralik kasbi - ...»,
«Muxandis - ...» kabi mazmundagi kogoz varaklarining yukori kismida davom ettirilishi
yoki fikrlar bilan tuldirilishi kerak bulgan asosiy tushuncha yoki fikr yozilgan matnlardan 
foydalangan xolda ukuv - tarbiya jarayonini tashkil etishgan.