1-Mavzu: Materiallar qarshiligi kursiga kirish

Konstruksiya elementlari va ularning tuzulmalari. Injenerlik praktikasida uchraydigan konstruksiya turlari xilma xil bo‘lib, ular anchagina murakkabdir. Ularning elementlari geometrik nuqtai nazaridan quyidagi turlarga bo‘linadi:

1) Brus (sterjen) - ko‘ndalang kesim o‘lchamlari uzunlik o‘lchamiga nisbatan juda kichik bo‘lgan elementga aytiladi. (1.1-shakl, a).



2) Plastinka (plita) - qalinligiga nisbatan qolgan ikki o‘lchamlari katta bo‘lgan tekis kesim sirt bilan o‘ralgan jismga aytiladi. Bularga imorat qavatlari orasini yopuvchi plitalar, betondan qurilgan yo‘l plitalari va hokazolar kiradi. (1.1-shakl, b).



3) Qobiq - qalinligi qolgan ikki o‘lchamiga nisbatan juda kichik bo‘lgan, egri sirt bilan o‘ralgan jismga aytiladi. Bularga samolyot, raketa fyuzelajlari va turli me’morchilik gumbazlari, paroxod korpuslari va hokazoloar kiradi. (1.1-shakl, v)



4) Massiv - uchta o‘lchami bir xil tartibda bo‘lgan jismlarga aytiladi. Bularga imorat fundamentlari, ko‘prik tayanchlari va hokazolar kiradi (1.1-shakl, g).



5) Sterjen – to‘g‘ri o‘qli cho‘ziluvchi yoki siqiluvchi ingichka brusga aytiladi. (1.2-shakl, a)

6) Balka – ikki tayanchga qo‘yilgan va o‘qiga tik yo‘nalgan kuchlar ta’sir qilgan bruslarga aytiladi. (1.2-shakl, b).