1-mavzu: Kadrlar tayyorlash milliy dasturi. Uning maqadi, tarkibiy qismlari, uzluksiz ta`limning moxiyati. Rivojlangan davlatlarning kasb ta`limi tizimi

13 mavzu sohaga oid ixtiyoriy ilmiy asarga annotasiya tayyorlash

SOHAGA OID IXTIYORIY

O’zbek xalq qo’shiqlari ijrochiligiga annotatsiya.
1"Chaman ichra".
Qo’shiq qizlar ijrosi uchun yaratilgan bo’lib, asar ruhi muhabbat dardlari, suyganiga intilish, ahdiga vafo qilgan yorning sevgi iztiroblari kuylanadi. Asar ta`sirchan chiqishi uchun ijrochi qo’shiq ruhini his qilish muhabbat iztiroblari haqida yonib kuylashi, nola va bezaklarni ishlata olishi lozim. Avj pardalarni "Ishkombi" xoldagi nafas olish orqali kuylash lozim. Dinamik uslub va belgilarga e`tibor berib kuylashi lozim. Kuylash jarayonida talaffuz so’zlarni dona-dona ijro qilishga intilish kerak
Annotatsiya (lotincha: annotatio – qayd) – qisqacha ta’rif. Kitob, maqola, qoʻlyozma mundarijasini, gʻoyaviy-siyosiy yoʻnalishini va boshqa jihatlarini ochib beradi. Annotatsiyani, masalan, kitobning oʻzida, bi-bliografik koʻrsatkichlarda va kutubxona kataloglarida uchratish mumkin. Uning vazifasi oʻquvchilarda muayyan kitob, maqola, qoʻlyozma toʻgʻrisida umumiy ta-savvur tugʻdirish va ularga adabiyotlar tanlashda yordam koʻrsatishdir.
topshiriq. Annotatsiya yozishda ishlatiladigan konstruksiyalarni yozing va uchta misol topib,davomini to’ldiring.
Mazkur obzor maqolada mustaqillik davrida oʻzbek adabiyotshunosligida yaratilgan taqrizlarning adabiy jarayondagi oʻrni, yutuq va kamchiliklari, taqriz va kitobxon muammosi haqida fikr yuritiladi.
Ushbu malakaviy ish zamonaviy kompyuter imkoniyatlaridan keng ko‘lamda foydalangan xolda joomla CMS yordamida yaratildi. Bitiruv malakaviy ishi kirish qismi, analitik qism, loyiha qismi, tadbiq qilishni tashkil etish va samaradorligi, mehnat muhofazasi, xulosa, ilova va foydalanilgan adabiyotlardan tashkil topgan. Kirish qismida axborot texnologiyalarini rivojlanishi xaqida gap boradi. Analitik qismda HTML, CSS va PHP dasturlash tili, MySQL, CMS haqida gap boradi. Bitiruvchi malakaviy ishning loyiha qismi 3 qismdan iborat bo‘lib, saytni yaratish uchun texnik topshiriq, sayt ma’lumotlar bazasini loyixalash, dasturiy vositadan foydalanish bo‘yicha yo‘riqnomalar berilgan.
Mualliflar tomonidan tayyorlangan Qo`llanmada O`zbekiston Respublikasining standartlari talab va qoidalariga amal qilgan holda «Kollejlar o`quvchilari uchun: Kurs ishi, Kurs loyihasi va Diplom ishi (loyihasi) matnlari hamda grafik topshiriqlarini yozishning tartib qoidalari» to`g`risida ma'lumotlar keltirilgan va o`rta maxsus kasb-hunar kollejlari o`quvchilari hamda ularning mustaqil ishlarining rahbarlari, mutaxassis xodimlar va o`qituvchilar ommasi uchun foydalanishga tavsiya etiladi
Qo'llanma bakalavriyatning barcha yo'nalishlari uchun rus tilidagi namunaviy dastur talablariga muvofiq tuzilgan va 10 ta leksik va grammatik mavzularni o'z ichiga oladi.
Ushbu qo'llanmaning maqsadi talabalarga rus tilini amalda o'zlashtirishga yordam berish: turli xil aloqa sohalarida o'z fikrlarini to'g'ri ifoda eta olish va o'z mutaxassisligi bo'yicha o'quv, ilmiy va texnik adabiyotlardan foydalanish. Qo'llanmadagi ish tizimi izchil amalga oshiriladigan kommunikativ-faol printsipga asoslanadi, bu o'quv materialini yanada yo'naltirilgan, integratsiyalashgan holda joylashtirishga yordam beradi. O'quv jarayonida innovatsion texnologiyalar, AKT va interfaol usullardan foydalanish o'quvchilarning ijodiy faolligi va ijodiy tafakkurini rivojlantirishga yordam beradigan zamonaviy o'quv uslubini aks ettiradi.
Qo'llanma TATU milliy guruhlarining barcha yo'nalishlarida 1 kurs talabalari uchun mo'ljallangan
Ilmiy uslub keng tushuncha. Darsliklar, dissertatsiya, referat, mustaqilish, umuman olganda, ta'lim tizimi davlatning barcha anjumanlari va boshqa davlatlar bilan munosabatlar shu uslubga xosdir. Shu o'rinda diplom ishlari haqida gapiradigan bo'lsak, ular ham ilmiy uslubda yozilib, kirish, asosiy, xulosa qismlardan iborat bo'ladi. Shu bilan birga, uning boshida matn haqida annotatsiya berilib, unda muallifning fikrlari, qanday darsliklar va manbalardan foydalanganligi va mavzuning qay darajada yoritilganligi haqida fikr yuritiladi. Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, hayotimiz ilmiy uslub manbalari bilan to'la ekan.
4- topshiriq. Uslubiy qo‘llanmaga berilgan annotatsiya namunasidan foydalanib, biron-bir fan bo‘yicha darslik yoki qo‘llanmaga annotatsiya yozing.
Tohir Malikning "Alvido Bolalik" asariga annotatsiya
"Alvido Bolalik" asari o'tgan asrning 80- yillarida yozilgan. Toshkentning Qoraqamish dahasida sodir bo'lgan bir jinoyat asosida o'smirlar va ularning jinoyat olamiga kirib kelishlar ixususida fikr yuritilgan. Bu asarda Asror va Qamariddinning qay tariqada o'ziga ohanrabodek jinoyat olamiga kirib borishlari va o'zlarining zavqli bolalik onlarini qay tariqa qo'llaridan chiqarganliklari haqida fikr yuritiladi. Xulosa qilib aytganda bu asarda Asror, Qamariddin va uning onasi haqida fikr yuritiladi. Shu bilan birga shuni aytish joizki, Tohir Malik bu asari bilan har bir o'smirni bu zulmat olamidan asrash har bir insonning burchi ekanligini eslatib qo'ymoqchi bo’lgan
Annotatsiya (lotincha annotatio - eslatma) yoki rezyume (frantsuzcha rezyume - "qisqartirilgan") - nashrning qisqacha tavsifi: qo'lyozmalar, monografiyalar, maqolalar yoki kitoblar. Abstrakt namoyishlar o'ziga xos xususiyatlar va nashr etilgan asarning qadr-qimmati o'quvchilarga o'z tanloviga yo'naltirishga yordam beradi. Referat “Birlamchi hujjat nima deydi?” degan savolga javob beradi, referat matnidan oldin nominativ ko'rinishda chiqish ma'lumotlari (muallif, unvon, nashr etilgan joy va vaqt) mavjud. Annotatsiya maqola yoki kitobning asosiy mavzusini o'z ichiga oladi, qo'shimcha ravishda u tasvirlangan manbaning asosiy qoidalarini (nomini) ko'rsatishi mumkin. Referatda ish-harakatning predmeti aytilmasligi mumkin (uni kontekstdan ma’lum deb hisoblasa), unda passiv konstruksiyalar – fe’l va kesim qatnashishi mumkin. Tabiatan annotatsiyalarning quyidagi turlari ajratiladi: 1) Ma'lumotnoma Ularning asosiy maqsadi o'quvchilar e'tiborini nashrning o'ziga xos xususiyatlariga, qo'llash xarakteriga, matnning badiiy va ehtimol texnik darajasiga qaratishdir. Ular ko'pincha tanqidiy baholashni o'z ichiga oladi. Ular asarning kitobxonlar uchun ahamiyati haqida gapiradilar. Bu noodatiy baho. Bu o'quvchilarni asar bilan tanishishga ishontirishi kerak bo'lgan dalillarni izlash yoki aksincha. Tavsiya izohi mos yozuvlar annotatsiyasiga qaraganda ancha murakkab. Ular odatda butun hujjatni tavsiflaydi. Malumot ham, tavsiya ham bo'lishi mumkin. Ular ularni juda katta o'quvchilar auditoriyasi uchun yozadilar. Ammo shuni unutmangki, takrorlash qabul qilinishi mumkin emas. Siz faqat asosiy g'oyani va uni amalga oshirish usullarini belgilashingiz kerak. 4) Ixtisoslashgan Ular juda tor kitobxonlar doirasi uchun yaratilgan. Ular asardagi faqat asosiy fikrlarni aks ettiradi, masalan - texnik xususiyatlar yoki qahramonlarning boshqa tavsiflari va boshqalar. Qoidaga ko'ra, bu ko'pincha mos yozuvlar izohlari, ammo maslahat beruvchilar ham mavjud.
Источник: https://maxkorzhnn.ru/uz/chto-delat-annotaciya-kak-napisat-annotaciyu-primer-i-sovety-tipichnye.html
Review (lot. Recensio «mulohaza» soʻzidan) — yangi badiiy, ilmiy yoki ilmiy-ommabop asarni koʻrib chiqish, tahlil qilish va baholash; tanqid janri, adabiy, gazeta va jurnal nashrlari. Sharh an’anaviy tarzda tahliliy janr sifatida tasniflanadi. Buning sababi, eng avvalo, muallifning o'z oldiga qo'ygan maqsadidir. Taqrizga asos bo‘lgan badiiy asar tahlili muallifning o‘z sub’ektiv fikrini bahslash usulidir. O'quvchi intuitiv ravishda sharhlarni "ijobiy" va "salbiy" ga ajratadi. Va bu janrning o'ziga xos xususiyati - baholashda ob'ektivlikka intilish. Shuni ta'kidlash kerakki, ko'rib chiqish tuzilmasida "ishning umumiy bahosi" komponenti an'anaviy tarzda ajralib turadi va sharhlarning nutq dizaynida turli xil bo'ladi. til degan ma'noni anglatadi taxminlar. Ushbu tarkibiy elementning nutq timsolining o'ziga xos xususiyati baholash qiymatiga ega bo'lgan qo'shimchalardan foydalanishdir: muhim, muhim, muhim, tegishli, zarur. Ko'rib chiqishning quyidagi turlari mavjud: - taqriz-maqola (an'anaviy shakl); - sharh-intervyu (dialog, davra stoli); - taqriz-felyeton (o'tkir tanqidiy); - taqriz-insho (insho elementlarini o'z ichiga olgan hajmli taqriz - san'at tarixidan, rassomlarning tarjimai holidan); - ko'rib chiqish-eslatma (mini-sharh, izohga yaqin). Fikr-mulohaza adabiy tanqidning turlaridan biri: badiiy asarga, kitobga qisqacha baho beradigan kichik adabiy-tanqidiy asar. Yoritgichda ko'rib chiqish. ish quyidagilarni o'z ichiga olishi kerak: a) asar mazmuni haqida ma'lumot (qisqaroq - ~ 5 jumla). c) kompozitsiya va uning xususiyatlari (agar bu xususiyatlar mavjud bo'lsa, agar ushbu kompozitsiya qiziqarli bo'lsa) d) faktni tanqidiy baholash Mavzu nima va u qanday yoritilgan; Til va uslub. e) ushbu asarning maqsadi (ushbu ish) ushbu muallifning bir qator boshqa asarlarida ko'rsatilgan; yoki umuman adabiy jarayonda bu asar qanday o'rin tutadi. Bugun bizda navbatdagi izoh bor. Bu nima? Nima ular? Maqola, kitob, dastur, diplom yoki kurs loyihasiga izohlar qanday va nima uchun yoziladi? Keling, ularning qanday ko'rinishi va ularni qanday qilib to'g'ri yozish kerakligi haqidagi misollarni ko'rib chiqaylik.
Ushbu atamaning asl so'zi lotincha annotatio bo'lib, tarjimada - eslatma, eslatma, sharh, ning qisqacha tavsifi(tavsif). Ammo tez-tez bu so'z e'lon so'zining sinonimi sifatida ishlatiladi, lekin hamma narsa tartibda. Bir misol bilan tushuntiraman. Aytaylik, siz kitob o‘qidingiz (film ko‘rdingiz, dasturdan foydalandingiz) va sizdan uni ikki jumlada tasvirlash so‘raladi (buning uchun rezyume yozing). Buni qilish orqali siz, aslida, izoh deb ataladigan amalni bajarasiz (ya'ni, o'z fikr-mulohazangizni qoldiring yoki olib keling. qisqa Tasvir). Tabiiyki, referat qanchalik yaxshi tuzilgan bo‘lsa, mavzu (kitob, film, maqola) bilan tanishishni xohlovchilar shunchalik ko‘p bo‘ladi. Ammo annotatsiya annotatsiyasi boshqacha ekanligi aniq. Misol uchun, ushbu film (kitob, o'yin, dastur) "juda zo'r", "voy", "uchib keting" degan sharh juda oz mazmunli qismga ega. Hech qanday aniqlik yo'q, garchi juda ko'p ifoda mavjud. Bizga mohiyati bo'yicha tavsif kerak. Maksimal qisqacha, lekin butun fikrni etkazish uchun etarli va to'g'ri urg'u joylashtirish. Nima uchun umuman izohlarga ehtiyoj bor? Gap shundaki, inson o'zi kirishi mumkin bo'lgan barcha ma'lumotlarni ketma-ket va to'liq o'rgana olmaydi. Ilgari odamlar to'g'ri savolga javob topish yoki kerakli mavzuni o'rganish uchun butun kutubxonani qayta o'qiy olmas edi. Endi odamlar barcha filmlarni tomosha qila olmaydi, barcha dori-darmonlarni sinab ko'ra olmaydi, Internetdagi barcha maqolalarni qayta o'qiy olmaydi. Muayyan darajada muammo izohlarni hal qilish uchun mo'ljallangan... Ular kitoblarga (boshida va oxirida) qo'shiladi, shunda odamlar bor-yo'g'i o'nlab so'zlarni o'qib, nima haqida yozayotganini tushunishlari mumkin. Ular jurnallardagi maqolalarga qo'shiladi (odatda boshida yoki matn orasiga qandaydir tarzda ajratib ko'rsatish orqali), uni varaqlayotgan odam ko'zlari bilan bu parchalarga qarab, uni o'qish yoki o'qish kerakligini tushunishi mumkin. Hatto to'liq izohlardan iborat bo'lgan nashrlar formatlari ham mavjud, ular haqida biz allaqachon gaplashdik. Va bu faqat davriy nashrlarga taalluqli emas. Filmlar, kitoblar, dori-darmonlar, dasturlar, o'yinlar, ilmiy ishlar va boshqalar uchun annotatsiyalar to'plami mavjud. Asosan, bularning barchasi qisqacha tavsiflangan kataloglar. Va bu nafaqat qog'oz nashrlari, balki Internet saytlari (masalan, Kinopoisk) yoki televizion (radio) dasturlari. Yana bir bor ta'kidlamoqchiman nega bizga izohlar kerak... Kitobning (film, dastur, tibbiyot) nominigina tushunib bo'lmaydi, u nima haqida va sizga kerakmi (qiziq). Tarkib, mavzular, o'ziga xos xususiyatlar va juda muhim bo'lgan afzalliklarni qisqacha e'lon qilish kerak. Aslida, bu kichik reklama. Qanchalik yaxshi va lo‘nda bajarilsa, kitobni (film, dastur, dori-darmon) shunchalik ko‘p odamlar sotib oladi.