1-mavzu. Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish usullari



Download 1,96 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/152
Sana13.05.2022
Hajmi1,96 Mb.
#603073
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   152
omil unumdorligi deb aytiladi. 
Soʻnggi qoʻshilgan mahsulot (oʻsgan) miqdorini soʻnggi 
qoʻshilgan (oʻsgan) ishchi kuchi yoki kapital miqdoriga boʻlish yoʻli bilan qoʻshilgan omil, ya’ni 
qoʻshilgan kapital yoki qoʻshilgan ishchi kuchi unumdorligi aniqlanadi, ya’ni: 
KM = 

M/


yoki 
KM = 

M/

I
.
Bu tushunchalarni quyidagi jadvalda yanada aniqroq ifodalash mumkin (2-jadval). 2-jadval. 
Qoʻshilgan mahsulot va qoʻshilgan omillar unumdorligi
1-yil 2-yil
Soʻnggi
qoʻshilgan
miqdor
Qoʻshilgan omillar
unumdorligi

M/

O
Jalb qilingan kapital ming soʻm hisobida 120 150 30 1 
Ishchi kuchi (ishchilar soni) 100 120 20 - 
Olingan umumiy mahsulot 100 130 30 1,5 
Oʻrtacha mahsulot: 100 130 30 - 
a) ming soʻm kapitalga 0,83 0,87 0,04 - 
b) 1 ishchiga 1 1,08 0,08 - 
Yuqorida aytganimizdek, alohida olingan omil evaziga qoʻshilgan mahsulot ma’lum 
darajaga borgandan keyin kamaya boshlaydi. Bu kamayish ayniqsa uning har bir birligi evaziga 
qoʻshilgan mahsulotda aniq seziladi. Mana shu qoʻshilgan omil unumdorligining pasayishiga 


qarab, marjinalistlarning vakillari 
unumdorlikning kamayib borish qonuni 
degan qonunni 
kashf qilishgan. Ularning gʻoyasi boʻyicha har bir keyingi qilingan xarajat yoki omil oldingisiga 
qaraganda kam samara beradi va oqibatda umumiy oʻrtacha mahsulot ham pasayib ketadi. 
Biroq, shuni ta’kidlash lozimki, keyingi jalb qilingan omil yoki xarajat unumdorligining 
pasayib borish qonuni quyidagicha toʻrt holatda amal qilishi mumkin: 
1) ishlab chiqarishning boshqa omillari oʻzgarmay faqat bir omil toʻxtovsiz oshirilganda; 
2) fan-texnika taraqqiy etmaganda yoki ishlab chiqarishga jalb qilinmaganda; 
3) omillar oʻrtasidagi miqdoriy va sifatiy nisbatlar buzilganda; 
4) shart-sharoitni hisobga olmasdan xarajatlar xoʻjasizlarcha, koʻr-koʻrona amalga 
oshirilganda. 
Yuqorida belgilangandan boshqa holatlarda bu qonun amal qilmaydi. 

Download 1,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   152




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish