1-mavzu: fan-ta’lim taraqqiyotida innovatsion yondas’huv va zamonaviy tendensiyalar reja

Pedagogik innovatikaning asosiy tushunchalarn:
1) innovasiya; 2) pedagogik yangilik, yangilik kiritish; 3) innovasion jarayon; 4) innovasion faoliyat; 5) innovasion salohiyat.
Odatda, yangilanish tushunchasi ta’limda ko’p hollarda o’zgartirish tushunchasi bilan sinonimdir. Agar ushbu o’zgartirish keng qamrovli bo’lsa va butun ta’lim tizimini o’zgartirsa, unda «islohot» tushunchasi bilan izoh-lanadi. Lekin barcha o’zgarishlarni yangilik deb qarash to’g’ri bo’lmaydi. Chunki yangilik o’zida avval boshidanoq qo’yilgan vazifalarning yangilanishini maqsad qilib qo’yadi.
Pedagogik innovatikaning asosiy ko’rsatkichi uning bosh- lang’ich rivojiga bog’liq bo’lib, pedagogikadagi yangilik – bu fakatgina goya, yondashuv, metod, texnologiya, shunchaki takdim etilgan va hali foydalanilmagan holatdagi emas, balki bu innovasion jarayonning majmuaviy va aloxida tarkibiy qismidir, u esa o’zida o’zgaruvchan sharoitlarda va holatlarda ta’lim-tarbiya masalalarini yetarlicha samarali hal etishni ifoda etadi.
Innovasiya esa - bu ma’lum bir bosqich asosida rivojlanadigan jarayondir. U bir nechta ma’nodagi tushunchalarni beradi: 1. Innovasiya bu - ta’limning yangi mazmuni, shakl va metodlarini ishlab chiqish. 2. Yaratilgan pedagogik tizimni joriy etish va ommalash- tirish. 3. Ta’lim muassasasini boshqarish va rivojlantirishning yangi texnologiyasini ishlab chiqish.
4. Tajriba-sinov obyekta sifatida. 5. Yaxlit pedagogik jarayonni innovasiyalash. 6. Yangiliklarning qo’llanilish darajasini yangi mahsul- dorliklar bilan o’zgartarish bosqichi.
Ta’lim sohasidagi mavjud yoki yangi ehtiyojlarni qondirish uchun pedagogik yangiliklarni yaratish, joriy etash, o’zlashtirish va foydalanishga doyr faoliyat innovasion jarayondir.
Innovasion faoliyat - pedagogik jamoani harakatga kelta- ruvchi, olg’a boshlovchi, taraqqiy ettiruvchi kuchdir. Innovasion faoliyat - bu yangi ijtimoiy talablar bilan an’anaviy me’yor- larning moye kelmasligi, yoxud amaliyotning yangi qo’llanilayotgan me’yorining mavjud me’yor bilan to’qnashuvi natijasida vujudga keluvchi majmuali muammolarning yechimiga karatalgan fao- liyatdir.
Innovasion salohiyat deganda, alohida pedagogning va yaxlitlikda pedagogik jamoaning yangilikni o’zlashtarishga tayyorligi, ulardan amaliyotda foydalana olishi va kutalgan natijalarni qo’lga kirita olishi tushuniladi. Pedagogika va pedagogik menejmentda innovasion salohiyat tushunchasi ikki xil tarzda talqin etiladi: keng ma’noda - ta’lim muassasasining innovasion saloxiyati, tor ma’noda - o’qituvchining innovasion saloxiyati. Ta’lim muassasasining innovasii saloxiyati deganda, uning o’z-o’zini rivojlantirishga tayyorligi, shaxsning o’z-o’zini rivojlantirish uchun madaniy-ta’limiy muhitning va shart- sharoitlarning xilma-xilligi hamda kommunikativ munosabat- larning yuqori darajasi tushuniladi. Alohida pedagog uchun esa, bu - uning shaxsidagi ijtimoiy-madaniy va ijodiy o’ziga xosliklar yigindisi, pedagogik faoliyatni takomillashtirishga tayyorligi hamda buning uchun zaruriy ichki vosita va metodlarning mavjudligidir.
Ta’lim soxasidagi mavjud yoki yangi extiyojlarni kondirish uchun pedagogik yangiliklarni yaratish, joriy etish, uzlasht1fish va foydalanishga doyr faoliyat innovasion jarayondir.