1-mavzu. Elektronikaning fizik asoslari fani tarixi va rivojlanish an’analari. Reja

Ion bog’lanish 

Ion  bog’lanish  qarama-qarshi  ionlarning  o’zaro  elektrostatik  bog’lanishi 

natijasida  hosil  bo’ladi.  Element  atomining  elektron  yo’qotishi  natijasida  musbat 

zaryadlangan  ionlar–kationlar,  elektron  biriktirib  olishi  natijasida  manfiy 

zaryadlangan ionlar - anionlar hosil bo’ladi.   

Oddiy  ionlar,  ya’ni  1  ta  atomdan  hosil  bo’lgan  ionlar  (masalan,  Na+,  K+ 

kationlari,  F-  ,  Cl-  anionlari  )  yoki  murakkab  ionlar,  yoki  ikki  va  undan  ortiq 

atomlardan hosil bo’lgan ionlar (NH+ kationi, OH-, NO3-, SO42- anionlar) bo’lishi 

mumkin. Musbat zaryadga ega bo’lgan oddiy ionlar kichik ionlanish potentsialiga ega 

bo’lgan  element  atomlaridan  oson  hosil  bo’ladi.  Bunday  elementlarga  I  va  II 

gruppalarning  bosh  gruppachasi  metallari  kiradi.  Manfiy  zaryadlangan  oddiy  ionlar 

elekttronga  moyilligi  katta  bo’lgan  tipik  metalmaslar  atomlaridan  hosil  bo’ladi.  Ion 

bog’lanishli  tipik  birikmalar  qatoriga  ishqoriy  metallarning  galogenidlari,  masalan 

NaCl,  CsF  va  boshqalar  kiradi.  Ion  bog’lanish  kovalent  bog’lanishdan 

yo’naluvchanlik  xossasini  namoyon  qilmasligi  bilan  farq  qiladi.  Agar  xar  bir  ionni 

zaryadlangan  shar  deb  qaralsa,  ionning  kuch  maydoni  fazoda  hamma  yo’nalishlar 

bo’yicha  tekis  tarqaladi  ya’ni  ion  o’ziga  qarama-qarshi  zaryadli  boshqa  ionni  xar 

qanday  yo’nalishda  ham  bir  tekisda  torta  oladi.  Demak,  ion  bog’lanish 

yo’naluvchanlik  xossasini  namoyon  qilmaydi.  Agar  manfiy  va  musbat  ion  o’zaro 

birikkan  bo’lsa,  manfiy  ion  boshqa  musbat  ionlarni  tortish  xossasini  yo’qotmaydi. 

Shuningdek,  musbat  zaryadli  ion  yonida  bitta  manfiy  ion  bo’lishiga  qaramay  yana 

manfiy  ionlarni  o’ziga  tortaveradi.  Demak,  ion  bog’lanish,  kovalent  bog’lanishdan 

farq  qilib

,  to’yinuvchanlik  xususiyatiga 

ega  emas.  Ion  bog’lanishda 

yo’naluvchanlik  va  to’yinuvchanlik  xossalarini  yo’qligi  ionli  molekulalarning 

assotsilanishiga ya’ni, ularning bir-biri bilan birikishiga imkon beradi.