1-Mavzu Elektron biznes asoslari fanining predmeti va bilish usullari. Elektron bines tushunchasi, tarixi va istiqbollari

 
Fanni 
ishga q
 umumiy talablar. 
a) talabalar quyidagilar 
 tasavvurga ega 
 lozim: 
- internet va uning imkoniyatlari; 
- elektron binesning takomillashib borishi; 
- elektron bozor va uning  
 xos tomonlari; 
 
b) talabalar quyidagilarni bilishlari kerak: 
- internet bilan ishlay olishni; 
- elektron pochta xizmatlaridan foydalana olishni; 
- elektron biznesning barcha imkoniyatlarini; 
  
 
 

---

2-Mavzu: Elektron va 
 biznes, elektron va 
 bozor. (2 soat). 
 
1.
 
Elektron biznesning 
 
2.
 
Elektron bozorning 
aviy bozordan farklari. 
3.
 
Elektron biznes yuritishning andozalari. 
4.
 
 Elektron biznesning ishlab chikaruvchi, 
 va jamiyat uchun  manfaati. 
 
 
  va  elekton  biznee  kurinishlari  uzaro  munoeabatlarining  exemaei  qanday?  Elktron 
biznee  rivojlanishining  boshlangich  bosichlarida  on-layn  rejimiga  chiqish korxonaning  uz  veb-
eaytini  ishga  tushurishini  bildirgan.  Lekin  kup  utmay  korxonalar  eaytini  shunchaki  ishga  tushirish 
internet  tarmogida  korxonaning  marketing  etrategiyaeieiz  va  tashkiliy  omillarni  xieobga  olmaedan 
eamarali  bulmaeligini  tez  orada  tushundilar.  Bunday  omillardan 
  va  elektron  kurinishlari 
uzaro munoeabatlari muximlaridan biri xieoblanadi (raem 1.4). 
Bu  raemdan  kurinadiki, 
  va  elektron  biznee  kurinishlarining  uzaro  munoeabatlari 
odamlarga, tizimlarga, reeurelarga va mijozlarga niebatan xar xpl talablarni nazarda tutadi. Bizneening 
etakchi  xolatiga  odamlar,  reeurelar,  tizimlar  va  mijozlar  moelashuvi  natijalarini  ulchovchi  moe 
voeitalar  yuq bulgan xolda etrategik maqeadlarga erishish mumkin emae. Elektron biznee 
 
bizneedan  muetaqil  ravishda  mavjud  bulgan  aloxida  biznee  kurinishiga  aylanganda  uzgacha 
yondashuv talab qiladi. Maealan, tovarlarni 
 zanjir ishtirokchilari (dietribyutor va ommaviy 
eotuvchilar)  orqali  eotadigan  ishlab  chiqaruvchi  birdan  ularni  tarmoq  orqali  tugridan-tugri  taklif 
qilishga  qaror  qiladi.  Tashkilot 
  zanjir  ishtirokchilarining  ealbiy  (negativ)  reakstiyaeini 
chetda  qoldirib,  taqeimlashning  odatiy  jarayonini  eaqlab  qolgan  xolda  tashkilot  mijozlarga  yangi 
ueulda xizmat kureata olmaydi. Elektron biznee etrategiyaeining eamarali ishlashiga imkon beradigan 
tizimlarni  kurib  chiqish,  yaratish  va  ularni 
  operatorlar  bilan  boglash  zarur.  Agar  bu 
tizimlarni birlashtirilmasa, ishni olib borishning ikkala usuli (
 va elektron) katta zarar kurishi 
mumkin. 
 biznes - korxona tovarlar ishlab chikaradi va ularni an
 kanallar orkali 
sotadi. 
Bir kismi elektron biznesdagi 
 biznes. asalan, dukonlarda savdo va tarmokda 
kataloglar taklifi. qandaydir darajada tarmokka integrastiyalashgan 
 biznes. 
Masalan, distribyutorlar orkali savdo, 
 
hilar Extranet orkali boglangan. 
Intensiv integrashtirilgan elektron faoliyatli 
 biznes. Masalan, distribyutorlar 
orkali savdo va tarmok - barcha 
 Extranet orkali ulangan. 
  biznes  elektron  biznesga  aylanadi:  tovarlar,  xizmatlar  elektron  usulda 
etkaziladi. 
Rasm 1.4. 
 va elektron biznes kurinishlarining uzaro munosabatlari sxemasi. 
-  shunchadagi 
savdodagidan  farq  qiladi.  Elektron  savdo  va  oddiy  savdo  ja-  rayonlarining  asosiy  farqli 
tomonlarini quyidagicha tasniflash mumkin: 
1.
 
izohlash mumkin 
 
xaridorlarni  reklama  yordamida  jalb  qilish;  bu  yerda  asosiy  omil  magazinning  qayerda 
joylashganligidir; 
 
savdo peshtaxtalari va magazinga kirish joyining chiroyli qilin- ganligi; bu bosqichga alohida 
 
 
Magazinga  kirgan  xaridorni,  savdo  zalining  ichki  qismini  did  bilan  yasatish  va  qulay  tashkil 
 
 
- damida tovarni qancha oddiy 
va  tez  tanlashi,  xaridorga  kelgusi  xaridlar  uchun  qaror  qabul  qilishi  yoki  qilmasligiga  shunchalik 
 

---

gazinga kirish birgalikda tashkil qilingan. Barcha reklama 
ing  peshtaxtasida  joylashtirilgan.  Bunda  xaridorga  ke-  rakli  tovarni 
- 
 
2.
 
do  tizimida  sotuvchilar 
xa
- 
respektabelligini namo- 
 
3.
 
yonida  tovar  bilan  tanishuvni 
bevosita  amalga  oshirish  mumkin.  Elektron  magazinda  esa  bunday  tanishuv  xaridorlarning  tovar 
 
4.
 
Xarid  qilish  usuli  bilan.  Oddiy  savdo  jarayonida  tovarni  sotib  olish  bevosita  yuz  beradi. 
Elektron  magazinda  xarid  jarayonida  esa,  xa- 
rasmiylashtirish or- qali amalga oshiradi. 
5.
 
Savdoni  tashkillashtirishda  xarajatlar 
tron  magazin  orqali  savdo  va 
etilmaydi.  Dunyo- 
magazin  orqali  amalga  oshiradigan  kompaniyalar  talaygina  topi-  ladi  (
www.virtualvin.com
, 
www.amazon.com
).  Bunday  turdagi  savdoni  tashkillashtirish  reklama  va  chakana  savdo  rastalarini 
saqlab turishga keta- digan xarajatlarni qisqartiradi. Amalda mahsulot ulgurji narxlarda, lekin chakana 
ravishda sotiladi (20-30 foiz arzonlashtirilgan holda). 
6.
 
- 
elektron  magazinlarga  kirish,  shuncha  sondagi  savdo  magazinlarni  mashinada  aylanib  chiqish  yoki 
- 
 
7.
 
qanday nuqtasidan kira olishlari  mumkin. Shuning uchun ham  sayohat  yoki xizmat  safarlari vaqtida 
zaruriy  tovarlarni  tanlash  imkoniyati  cheklanmagan.  Bunday  magazinlar  kecha-  yu  kunduz  ochiq 
vaqtda xarid qilish imko- niyatiga ega. 
8.
 
omilkorlik  darajasiga, 
- 
var  haqida  maslahat  olish  uchun  sotuvchining 
 
9.
 
mahsu- 
belgilashi va nazorat qilishi mumkin. Vositachilar ish- tirok etmaydigan bu 
- 
 
10.
 
- 
chega
-  masa, 
boshqasidan  qidirish  imkoniyati  bor.  Bundan  tashqari,  ishlab  chi-  qaruvchining  rasmiy  web-saytiga 
minimal narx- dagi tovarni tanlash mumkin.