1-Mavzu Elektron biznes asoslari fanining predmeti va bilish usullari. Elektron bines tushunchasi, tarixi va istiqbollari


Elektron biznes yuritishning andozalari



Download 41,48 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/137
Sana01.01.2022
Hajmi41,48 Mb.
#301990
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   137
Bog'liq
Снимок экрана 2021—11—03 в 07.36.05

Elektron biznes yuritishning andozalari. 
;ozirgi  elektron  tijorat  yuritishning  turli  xil  andozalari  kariyb  xamma  mamlakatlarda, 
iktisodiyotlarning turli soxalarida, turli xil xajmdagi korxonalarda, shuningdek davlat muassasalari va 
turli  darajadagi  vakolatli  konun  chikaruvchi  va  ijro  xokimiyat  organlarida  tarkalmokda.  Bu 
andozalarning umumiy -qabul qilingan tasnifi asosiga shartli ravishda mol etkazib beruvchi va xaridor 
deb  nomlash  mumkin  bulgan  elektron  tijoratning  uzaro  aloqador  tomonlari  turlari  quyilgan.  Bu 
tavsifning mazmuni shundan iboratki, elektron tijoratni  yuritish andozalari mol etkazib beruvchi  va 
xaridorlarning aniq turlariga qarab farqlanadi. 
Tovar etkazib beruvchi va xaridorlar turkumiga quyidagilar kiradi: Davlat (Government) 
Korxona (Business) 
Mijoz, 
 (Consumer) 
;amkor (Partner) 
Korxona xodimi (Executive, Employee). 
Andoza belgilanishi tovar etkazib beruvchi va xaridor nomlanishidan tuziladi. Misol: Ingliz tilida 
(Business  to  business)  yoki  uzbek  tilida  (korxona-korxona)  Business  to  consumer-korxona-
.  Andozaning  qisqartirilgan  belgilanishi  sotuvchi  va  xaridorning  ingliz  tilidagi  nomlari 
bosh  xarfidan  tuziladi  va  ular  urtasida  2  raqam  quyiladi.  X,ozirgi  vaqtda  iqtisodiy  rivojlangan 
mamlakatda turli xil darajada kuyidagi andozalardan foydalaniladi: B2B, B2C, B2C, B2E, C2B. C2C, 
B2G, G2P, G2B: (davlat - korxona) va P2G (xamkor -davlat). 
Elektron tijorat andozalar tasnifi 
Iqtisodning davlat sektori Iqtisodning korporativ (xususiy) sektori 
Yirik biznes 
B2B 
B2R 
B2E 
B2C 
Shimoliy Amerika,  arbiy Evropa va Rossiya mamlakatlarida xozirgi paytda eng keng tarqalgan 
elektron tijorat yuritish andozalari quyidagilar: B2B - korxona - korxona B2C - korxona - 
 S2S - 
 - 
 S2V - 
 -korxona 
"Korxona -korxona " 
andozasi xususiyatlari.
 
"Ideal"  xolatda  B2B  andoza  buyicha  elektron  tijorat  yuritish  tadbirkorlarning  avtomatik  uzaro 
aloqadorligini kuzda tutadi. Xorijda B2B andozasi 30 yil oldin paydo bulgan va keng tarqalgan. B2B 
andozasidan foydalanishning 2 kurinishi bor: 
Birinchidan: 2 yoki undan ortiq korxonalar uzaro turli xil shartnomalar tuzadi. 
Misol: korxonalar Internet orqali shartnoma tuzishda uz takliflarini 
yuborishlari, xisob varaqalarini qabul qilishlari va tulovlarni amalga oshirishlari mumkin. 
Ikkinchidan:  B2B  sektorida  elektron  tijorat  yuritishning  rivojlangan  tizimlarining  uziga  xos 
xususiyati bulib, korporativ axborot tizimlari bilan integrastiya xisoblanadi. Shunday qilib, istiqbolda, 
 


 
nafaqat  xarid  va  sotuv  jarayonining  avtomatlashuvi,  balki  korxona  boshqaruvining  kompleks 
avtomatlashuvi masalalari echimi xam 

Ichki bozor doirasida elektron tijoratning bu yunalishi bizning ishlab chiqaruvchilar orasida yangi 
tijorat  aloqalarini  vujudga  keltirishga  yordam  berdi,  shuningdek,  materiallar  va  uskunalarni  xarid 
qilish  jarayoni  sezilarli  darajada  engillashdi.  Xalqaro  darajada  B2B  andoza  bizning  ishlab 
chiqaruvchilarga dunyo bozorida qatnashishga imkon beradi. 
B2B andozasini qurish va muvaffaqiyatli faoliyat yuritish maqsadida muljallangan bozor segmenti 
shu  kabi  echimlarni  qabul  qilish  va  joriy  etishga  tayyor  bulishi  lozim.  Bozorning  bu  segmenti  bir 
necha  tasnifga  ega  bulishi  kerak.  Ularning  eng  axamiyatlisi  nuyidagilardir:  xajmlilik  va  sigimlilik. 
Tabiiyki,  Shimoliy  Amerika,  g arbiy  Evropa  va  bizning  bozorlar  uchun  xajm  buyicha  kursatkichlar 
keskin  farqlanadi.  Agar  B2B  andoza  buyicha  elektron  tijorat  yurituvchi  Amerika  kompaniyalari 
aylanmasi  mlrd.  $  tashkil  etadigan  segmentga  muljallangan  bulsa,  bizning  korxonalar  bunday 
kursatkichlarga xali tenglasha olmaydilar. 
Turli  xil  korxonalar  va  ishtirokchilar  bozorning  bu  segmentida  xar  biri  uz  maqsadini  kuzlaydi, 
lekin  B2B  andozasini  tadbiq  etib,  undan  foydalanishda  xamma  yutishi  mumkin.  Texnologik 
echimlarni  etkazib  beruvchilar  B2B  andozasini  amalga  oshirishda  uz  maxsulotlari  texnologiya  va 
ilmlarini  sotuvdan  va  keyinchalik  bu  buyicha  elektron  tijorat  jarayonini  olib  borish  funkstiyalarni 
amalga oshirishdan yutishadi. 
Belgilab utish lozimki, kup xollarda shu kabi korxonalar axborot resursining egasi yoki tula xuquli 
xamkori  bulib  qoladi  va  uning  faoliyatidan  foyda  olishda  qatnashadi.  Sotuvchi  -  korxonalar  sotuv 
bozorini  kengaytiradilar,  tovar  etkazib  berish  zanjirini  va  sotuv  bilan  bogliq  bulgan  xarajatlarni 
qisqartiradilar,  xar  bir  buyurtma  bilan  aloxida  ishlash  imkoniyatiga  ega  buladilar.  Xarid  or  - 
korxonalar bir joyning uzida tovar etkazib beruvchilarni xam, maxsulotni xam tanlash imkoniyatiga, 
maxsulotlarga  narxlarni  umumiy  tushishiga,  yuqori  tezlik  va xizmat  kursatish  sifatiga  ega  buladilar. 
X,amma  ishtirokchilar  uchun  umuman  olganda  yutuq  ish  faoliyati  rivojlanishida  yangi  istiqbollar 
vujudga kelishidadir. 
Korxona - 
 andozasining xususiyatlari.
 
B2C  andozadan  korxona  uz  tovar  va  xizmatlarni  bevosita  yakuniy 
  sotayotganida 
foydalaniladi.  Konsteptual  nuqtai  nazardan  bu  andoza  oldingiga  nisbatan  aniqroq  va  keng  omma 
uchun tushunarliroq, shuning uchun xam xozirda u ommaviy axborot vositalarida eng kup tarqalgan. 
Bu andozadoiraeida ishlaydigan yirik korxonalarga mieol bulib, Ashagop.eosh xdeoblanishi mumkin, 
u dunyo buyicha 30 mln.dan ortiq mijozga ega bulgan, kitoblarni ulgurji eotuvi bilan shugullanuvchi 
amerika  firmaei.  Uz  faoliyatini  kengaytirish  jarayonida  Amazon.com  dunyoning  ietalgan 
mamlakatidagi 
ilarga  tovar  etkazib  berishni 
  eotuv  tarmogining  yangi 
andozaeini  yaratdi,  B2C  moe  xududda  tulovlarni  amalga  oshirish  imkoniyati  va  Internetga  ulanish 
maealalarini  echish  sharti  bilan  yirik  shaxarlar  va  uzoqroq  xududlarda  yashovchi 
ilar 
oraeida tovar va xizmatlarga etishishdagi farqni tenglashtirishga imkon beradi. 
B2B  va  B2C  oraeida  prinstipial  farq  mavjud.  Buni  quyidagi  jadvalda  ya"ol  kurishimiz 
mumkin. 
Umuman  olganda,  elektron  tijorat  virtual  eavdo  maydonchaei,  deganda  shunday  joy 
tushuniladiki, u erda eotuvchi va xaridor urtaeida shartnoma tuziladi va moliyaviy oldi - eotti 
amallari utkaziladi. Virtual eavdo maydonchalari 3 kurinishda buladi. 
1
 
xaridor tomonidan tashkil etiladigan(iueg-yog1uep); 
2
 
eotuvchilar tomonidan tashkil etiladigan (supplier-driven yoki seller 
driven); 
3
 
uchinchi shaxs tomonidan tashkil etiladigan (third-party-driven); 
U  yoki  bu  kurinishdagi  elektron  tijorat  savdo  maydonchalarini  tashkil  etish  odatda  xaridor  va 
darajasi bilan belgilaiadi. 

Download 41,48 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   137




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish