1-mavzu: Birjalarning iqtisodiy mohiyati

3. Tovar standartlarini
ishlab chiqish, iste'molchilar uchun qulay bo'lgan va shu sababli 
nisbiy likvidlikka ega bo'lgan navlarni aniqlash, birja savdosiga yo'l qo'yilgan firma markalarini 
ro'yxatga olish. Bularning oxirgisi o'ta muhim. Bu firma ishlab chiqargan mahsulot sifatigan o'ziga 
xos talabdir. Namunaviy shartnomalarni standartlashtirish, o'ziga xos savdo an'analarini o'rnatish 
birja faoliyatining muhim tomoni hisoblanadi.
4. Avvalgidek, birjalar o'zinging
tovar o'tkazish funktsiyasini, ya'ni real tovarni sotish va 
sotib olish dastlab vujudga kelgan funktsiyani bajaradi. 
 5. Tovar xomashyolariga
cheklangan talab narxlarini barqarorlashtirib, birjalar birja 
tovarlaridan boshqa tovarlar ishlab chiqarish xarajatlarini ham barqarorlashtiradi.
6. Pul muomalasini
barqarorlashtirish va kreditni engillatish. Birja pul muomalasi 
sig'imini oshiradi, chunki u tovarlar maksimal likvidlik sohasini ifodalaydi. Birja ssuda kapitali 
qo'llanadigan muhim sohalardan biri, chunki u ssudalarning ishonchli ta'minotini taqdim etadi va 
riskni minimallashtiradi.
7. Tomonlar o'rtasida turli
mojaro va kelishmovchiliklarni bartaraf qilish. Birja savdosi 
jarayonida turli sabablar tufayli (xato, aldov va h.k.) birja savdosi qatnashchilari o'rtasida bevosita 
faqat birjada va uning mos keluvchi neytral organi tomonidan hal etilishi mumkin bo'lgan 
muammoli vaziyatlarning vujudga kelish ehtimoli bor. Odatda bu hakamlar sudi yoki arbitraj 
hisoblanadi.
8. Jahon bozorini
shakllantirish va uning faoliyat ko'rsatishi. Zamonaviy tovar birjasi bu 
jihatdan tovar, fond va valyuta birjalari faoliyatini birlashtiradi. 
 9. Birja savdosi
qatnashchilarini ular uchun noqulay narx o'zgarishlaridan sug'urtalash 
(xedjlash). Buning uchun birjada maxsus bitim turlari va ularni tuzish mexanizmlari foydalaniladi. 
Birja savdosi qatnashchilarini sug'urtalash vazifasini bajarar ekan, birja savdoni tashkil qilgandan 
ko'ra ko'proq unga xizmat ko'rsatadi. Birja real tovar sotuvchilari va xaridorlari o'z hohishi bilan 
bir vaqtning o'zida mos keluvchi birja savdolarida mijozlar yoki qatnashchilar sifatida ishtirok 
etishi uchun sharoitlar yaratadi. Bu birjaga ishonchni oshiradi, unga bozor chayqovchilarini jalb 
qilib, bevosita va vositachilar orqali savdo qiluvchilar sonini oshiradi.