Bog'liq 1-Mavzu Axborot kutubxona resurslari asosida ma’lumot axborot x
3 Mavzu: An’anaviy kutubxonalarda axoliga xizmat koʻrsatish.
Reja: 1. Kutubxonada oʻquvchilarga xizmat koʻrsatish.
2. Kutubxonalar foydalanuvchilarga taqdim etaladigan xizmatlar.
3. An’anaviy kutubxonalarda axoliga xizmat koʻrsatish.
Kutubxonada oʻquvchilar xizmati oʻzaro bogʻliq boʻlgan ikkita asosiy faoliyatni oʻz ichiga oladi: hujjatli va ma'lumotlar (boshlangʻich va ikkilamchi hujjatlar) va ijtimoiy-kommunikativ (Kutubxonada oʻquvchilarning shaxslararo aloqasini tashkil etish). Bu oʻquvchilarga kutubxona xizmatlarini taqdim etishga qaratilgan.
1. Hujjatli xizmatlar, natijada birlamchi va ikkilamchi hujjatlarni oʻquvchilarni (adabiyot oʻquvchilari, bibliografik ma'lumotnomalar, ma'lumotlar xabarlari va boshqalar) oʻquvchilari. Foydalanuvchi soʻrov bilan kutubxonaga qoʻshib qoʻyadi, uning iltimosiga binoan uning oʻziga xos mavzusida yoki ma'lum bir kitob yoki zarur maqola yoki bibliografik ma'lumotnomaning nusxasi va boshqalar.
2. Kutubxonada oʻquvchilarning turli shakllarini turli shakllarni tashkillashtirish orqali kommunikativ xizmatlar (turli xil ommaviy tadbirlar, oʻquvchi klublar va birlashmalar va boshqalar). Foydalanuvchi ma'lum bir kutubxona tadbirida qatnashish istagini bildiradi.
3. Kutubxona xizmati xizmatlari shart.Xizmat koʻrsatish jarayonini amalga oshirish va hujjatli va kommunikatsion xizmatlardan foydalanishning turli xil qulayliklarini oʻquvchilarni oʻqitish shaklida amalga oshirish.
Kutubxona xizmati kutubxona foydalanuvchilarining axborot ehtiyojlarini qondirish uchun kutubxona faoliyatining natijasidir (kutubxona ishlarining foydali samarasi).
Kutubxona xizmatlari mavzusi boʻlishi mumkin: hujjatlar yoki nusxalari; Bibliografik ma'lumotlar (roʻyxatlar, adabiyotlar belgilari); fakt yoki faktlarni tanlash; Tematik tanlov va hunarmalar (oʻquvchi soʻrovi tarkibiga va mantigʻiga muvofiq aniqlangan va kengaytirilgan hujjatlarning parchalari); Oʻquvchilarni jalb qilish boʻyicha maslahatlar, ma'lumotlarni mustaqil qidirish, an'anaviy va elektron hujjatlar va hokazo.
Kutubxona foydalanuvchilarining turli xil ehtiyojlari ulardan tegishli kutubxona xizmatlari bilan qoniqishadi. Shu sababli, kutubxona-bibliografik xizmatlar oʻzaro bogʻliq kutubxona xizmatlari tizimidir, deb bahslashishi mumkin.
Xizmat noyob, noyob, har safar oʻz yaratishda turli odamlar ishtirok etadi. Bundan tashqari, u taqdim etilayotgan kutubxona muhitidan ajralmasdir. Xizmat faqat ma'lum ehtiyojlarni qondiradigan natijani chaqirish mumkin.
Kutubxona xizmatlari bilan bir qatorda kutubxonada kutubxona kurslari bilan birgalikda kutubxonada ishlash uchun qulay sharoitlar oʻquvchilarini yaratishga qaratilgan. Bularga kiyinish xonasi, oshxona, dam olish xonalari, dam olish xonalari, individual mashgʻulotlar uchun xonalar, bolalar uchun xonalar, bolalar uchun oʻyinlar xonalari va boshqalar kiradi. Oʻz xizmat koʻrsatish bilan bogʻliq oʻquvchilar uchun xizmatlar bepul taqdim etiladi.
Kutubxonalar foydalanuvchilarga taqdim etadi quyidagi xizmatlar:
-Bir xizmat mahsulotlariga barcha zarur adabiyotlarni qabul qilish;
-Ochiq foydalanish fondlarida adabiyani tanlang;
-Uyni oʻqish uchun adabiyotlar;
-Adabiyotlarga (ogʻzaki, telefon orqali, telefon orqali) belgilangan oʻquvchiga dastlabki (bir vaqtning oʻzida) buyurtma qiling;
-Adabiyotni toʻgʻridan-toʻgʻri oling ish joyi oʻquv zalida;
-Qoʻshimcha ish uchun zarur boʻlgan adabiyotlarni qurol-yarog 'tanasida qoldiring;
-Oʻquvchilarning tejashiga sezilarli (20% gacha) beradigan zarur matnlardan nusxa koʻchirish;
-Adabiyotdan tortib, oʻz navbatida (Sovetalistik mehnat ittifoqining qahramonlari, nogironlar va buyuk vatanparvarlik va boshqalar);
-Bitta xizmat koʻrsatish joyida adabiyotlarni etkazib berish;
Inprasizim almashinuvi va MBA-ga boshqa kutubxonalardan adabiyotlarni qabul qilish;
-Mikrofilm oʻqish uchun uskunalardan foydalaning, ovoz yozuvlarini tinglash va hk.
Xizmatlarning ushbu roʻyxati va ularning kutubxonalardagi hajmi bir xil emas. Soʻnggi yillarda barcha mamlakatlar kutubxonalari amaliyotida pullik xizmatlar toʻlandi. Shuning uchun bugungi kunda kutubxona xizmatlari pullik va bepul xizmatlarga boʻlinadi. Majburiy bepul kutubxona xizmatlari quyidagilardan iborat:
-Kutubxonada ma'lum bir hujjatning mavjudligi toʻgʻrisida ma'lumot olish;
-Kutubxona fondining tarkibi kataloglar tizimi va kutubxona ma'lumotlarining boshqa shakllari orqali olib borilayotgani toʻgʻrisidagi ma'lumotlarni olish;
-Axborot manbalarini topish va tanlashda maslahat yordam berish;
-Oʻquv xonalarida va vaqtincha foydalanish uchun oʻquv xonalari va obunadagi kutubxona toʻplamlaridan hujjatlarni qabul qilish.
Kutubxona xizmatlarining aniq va koʻp qirrali tasnifini yaratish boʻyicha ishlar katta amaliy ahamiyatga ega. Oʻquvchilar va materiallar tomonidan berilgan ma'lumot xususiyatlari nuqtai nazaridan:
1. Xizmatlar, natijada vaqtincha foydalanish uchun hujjatlarni chiqarish;
2. Hujjatlarning nusxalarini chiqarish;
3. Ma'lumot va tahliliy xizmatlar: ravshanlik manzillari, tematik bibliografik roʻyxatlar va pentterlar, faktlar va boshqalar.
4. Jamgʻarmaning oshkor etilishi bilan bogʻliq xizmatlar va kutubxona oʻquv faoliyati (koʻrgazmalar, oʻquvchi konferentsiyalari va boshqalar);
5. Konsalting xizmatlari.
Texnik xizmat koʻrsatish holatidan boshlab kutubxona xizmatlari bir martalik yoki doimiy (koʻrgazmalar va yangi daromad belgilari) boʻlishi mumkin.
Xizmatlarni taqdim etish uchun asoslar nuqtai nazaridan, kutubxona-ta'lim funktsiyasini amalga oshirish jarayonida xodimlar tomonidan tayyorlangan aniq oʻqish soʻrovlari va tashabbuslariga javob boʻlishi mumkin.
Xizmatlar nuqtai nazaridan, faqat oʻz mablagʻlari va SBA va SBA va Xizmatlarni jamlagan mablagʻlarni jalb qilish bilan ta'minlash axborot manbalari jamoalar. Ikkinchisi tobora ortib borayotgan joyda kutubxona imkoniyatlarini kengaytirmoqda. Ammo bu xizmatlarning eng koʻpi kutubxonalar pullik asosda taqdim etishga majburdir.
