1-маъруза. “Солиқлар ва курсни ўҚитишнинг зарурлиги, мақсади ва вазифалари. Солиқнинг иқтисодий моҳияти ва

Солиқ солишнинг солиқ ставкаларини қиѐслаш тамойили
Солиқ ставкалари 
бошқа давлатлардаги худди шундай солиқларнинг ставкалари билан қиѐсланиши, яъни 
минтақанинг ўзига хос хусусиятлари ҳисобга олинган ҳолда бошқа мамлакатлар билан тенг 
бўлган хўжалик фаолияти шарт-шароитлари вужудга келтирилиши лозим. Агар қаттиқ 
шартлар белгилаб қўйилгудек бўлса, бу хол республика иқтисодиѐтига инвестицияларни жалб 

---

қилишни мушкуллаштириб юборади, аксинча, енгил шароит яратилса, мамлакат бюджетига 
салбий таъсир қилади. 
Солиқ солиш тамойиллари ва солиқ қонунчилиги тамойиллари муайян ўхшашликка 
эга ва уларни ҳаѐтга тўлиқ татбиқ этиш иқтисодиѐтни ривожлантиришнинг муҳим 
вазифаларидан биридир. 
Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексида келтирилган солиқ тўғрисидаги қонун 
ҳужжатлари принциплари қуйидагилардан иборат: 
Солиқ солиш принциплари - с
олиқ солиш мажбурийлик, аниқлик ва солиқ 
органларининг солиқ тўловчилар билан ҳамкорлиги, адолатлилик, солиқ тизимининг 
ягоналиги, ошкоралик ва солиқ тўловчининг ҳақлиги презумпцияси принципларига 
асосланади. 
Мажбурийлик принципи ҳ
ар бир шахс ушбу Кодексда белгиланган солиқлар ва 
унда назарда тутилган йиғимларни тўлаши шарт. 
Ҳеч кимга солиқлар ва йиғимларнинг барча аломатларига эга бўлган, бироқ ушбу 
Кодексда назарда тутилмаган ѐхуд унинг нормалари бузилган ҳолда белгиланган солиқлар 
ва йиғимларни тўлаш мажбурияти юклатилиши мумкин эмас.
 8-модда.
Солиқ солишнинг аниқлиги ва солиқ органларининг солиқ тўловчилар 
билан ҳамкорлиги принципи с
олиқларни ва йиғимларни белгиловчи солиқ тўғрисидаги 
қонун ҳужжатлари, агар ушбу Кодексда бошқача қоида назарда тутилмаган бўлса, солиқ 
тўловчиларни ҳамда ушбу солиқларнинг ва йиғимларнинг бошқа барча элементларини, 
шу жумладан уларни тўлаш муддатлари ва тартибини аниқлаб бериши керак. Солиқ 
органлари солиқ муносабатлари доирасида солиқ тўловчилар билан солиқ тўғрисидаги 
қонун ҳужжатларини тўғри бажариш мақсадида ҳамкорлик қилиши шарт. Бунда солиқ 
органлари солиқ тўловчиларнинг қонуний фаолиятига асоссиз тўсиқлар яратишга ҳақли 
эмас, солиқ тўловчилар эса солиқ органлари ўз ваколатларини амалга ошириши учун 
шарт-шароит яратиши керак