1-маъруза. “Солиқлар ва курсни ўҚитишнинг зарурлиги, мақсади ва вазифалари. Солиқнинг иқтисодий моҳияти ва

Солиқларнинг ва йиғимларнинг турлари. 
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида қуйидаги солиқлар белгиланади: 
1) қўшилган қиймат солиғи; 
2) акциз солиғи; 
3) фойда солиғи; 
4) жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи; 
5) ер қаъридан фойдаланганлик учун солиқ; 
6) сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ; 
7) мол-мулк солиғи; 
8) ер солиғи; 
9) ижтимоий солиқ. 
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида йиғимлар белгиланиши мумкин. Йиғимларни 
жорий этиш, ҳисоблаб чиқариш ва тўлаш тартиби ушбу Кодексда ҳамда бошқа қонун 
ҳужжатларида белгиланади. 
Автотранспорт йиғимини ҳисоблаб чиқариш ва тўлаш тартиби ушбу Кодекс 
билан тартибга солинади. 
Давлат божини ҳисоблаб чиқариш ва ундириш тартиби давлат божи тўғрисидаги 
қонун ҳужжатларида белгиланади. 
Махсус солиқ режимлари 
Солиқ тўловчиларнинг айрим тоифалари учун Ўзбекистон Республикаси 
ҳудудида қуйидаги махсус солиқ режимлари белгиланади: 
1) айланмадан олинадиган солиқ; 
2) маҳсулот тақсимотига оид битимлар иштирокчиларига солиқ солишнинг 
алоҳида тартиби; 
3) махсус иқтисодий зоналар иштирокчиларига ва айрим тоифадаги солиқ 
тўловчиларга солиқ солишнинг алоҳида тартиби. 
Махсус иқтисодий зоналар иштирокчиларига ва айрим тоифадаги солиқ 
тўловчиларга солиқ солишнинг алоҳида тартиби қонун ҳужжатларида ѐки инвестиция 
битимларида назарда тутилган инвестицияларни амалга ошириш ҳамда бошқа шартларни 
бажариш билан боғлиқ ҳолда муайян муддат учун белгиланади. 
Махсус солиқ режимлари айрим солиқларни тўлашдан озод этишни, 
пасайтирилган солиқ ставкаларини ва бошқа солиқ имтиѐзларини қўллашни назарда 
тутиши мумкин. 
Мустақиллик йилларида солиқ тизими ислоҳоти ривожланишини тўрт босқичга бўлиб 
ўрганиш мумкин. 
Биринчи босқич
1991-1994 йиллар - Ўзбекистоннинг ўз солиқ тизимини ташкил этиш 
ва солиқларнинг хазинавий аҳамиятини ошириш босқичидир. 

---

Солиқ ислоҳотларининг 
иккинчи босқичи
солиқларни бозор иқтисодиѐти 
талабларига мослаштириш ва корхоналарнинг ишлаб чиқаришни рағбатлантиришга қаратиш 
давридир. Бу давр 1995-1997 йиллари ўз ичига олади. Ушбу даврда Ўзбекистон Республикаси 
олий Мажлисининг 1997 йил 24 апрелдаги қарорига асосан мамлакатимизининг биринчи 
Солиқ кодекси қабул қилинди ва 1998 йил 1 январдан амалга киритилди. 
Солиқ ислоҳотининг 
учинчи босқичи
1998-2004 йилларни ўз ичига олади. Бу 
босқични солиқ тизимида солиқларни ихчамлаштириш консепциясининг бошланиш даври деб 
аташ мумкин. 
Солиқ ислоҳотининг