1-ma’ruza: Pedagogika otmda geometriyani o’qitish nazariy masalalari: Evklidga qadar geometriya. Evklidning “Negizlar” asari. Evklidning V postulati va uni isbotlashga urinishlar. Evklid va Lobachevskiy geometriyalari qiyosiy tahlili



Download 7,43 Mb.
bet19/23
Sana11.09.2021
Hajmi7,43 Mb.
#171248
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   23
Bog'liq
2 5397883570121345512

Parallel proyeksiyalash.

Parallel proyeksiyalashni markaziy proyeksiyalashning xususiy holi deb qarash mumkin. Bunda, proyeksiyalash markazi   biror   to’g’ri chiziq yo’nalishi bo’yicha harakatlanib, proyeksiyalar tekisligidan cheksiz uzoqlashgan deb faraz qilamiz (2-chizma). Bu yerda   chiziq proyeksiyalash yo’nalishi deyiladi.



2-chizma.

Fazoda olingan biror   figurani   tekislikka proyeksiyalash uchun   figuraning har bir nutasi orqali   yo’nalishga parallel qilib proyeksiyalovchi to’g’ri chiziqlarni o’tkazamiz. Bu to’g’ri chiziqlarning   tekislik bilan kesishgan   nuqtalar to’plami   figuraning   tekislikdagi parallel proyeksiyasi deb ataladi. Agar   figuraning o’xshash almashtirsak,   figuraning   tekislikdagi   tasviri hosil bo’ladi.

Parallel proyeksiyaning ko’rinishi va o’lchamlarining o’zgarishi faqat proyeksiyalar tekisligining proyeksiyalash yo’nalishiga nisbatan qanday joylanishiga bog’liq. Proyeksiyalovchi to’g’ri chiziqlarning proyeksiyalar tekisligiga nisbatan qanday yo’nalishda bo’lishiga qarab, parallel proyeksiyalash qiyshiq burchakli va to’g’ri burchakli bo’ladi.

Agar proyeksiyalash yo’nalishi proyeksiyalar tekisligi bilan o’tkir burchak tashkil qilsa, bunday parallel proyeksiyalash qiyshiq burchakli burchakli deb aytiladi.

Agar proyeksiyalash yo’nalishi proyeksiyalar tekisligi bilan to’g’ri burchak tashkil qilsa, bunday parallel proyeksiyalash to’g’ri burchakli yoki orthogonal priyeksiyalash deyiladi. Bunday proyeksiyalashda proyeksiyalash yo’nalishi ko’ratilmaydi, chunki bir nuqtadan tekislikka faqat bitta perpendicular to’g’ri chiziq o’tkazish mumkin.

Figuraning parallel proyeksiyalashdagi tasviri asosan quyidagicha hosil qilinadi:


  1. berilgan fazoviy figuraning barcha nuqtalari berilgan yo’nalishda   tekislikka proyeksiyalanadi;

  2. proyeksiya tekisligida hosil qilingan figura o’xshash almashtiriladi.

Bu ikki qadamni bajargandan keyin berilgan fazoviy figuraning tasviri hosil etiladi. Bundan ko’riadiki, tasvirdagi har bir nuqta umuman olganda, originaldagi mos nuqtaning proyeksiyasi bo’lmaydi. Ikkinchi qadam bizga kerakli o’lchamlardagi chizmani hosil qiishga imkon beradi. Ba’zi hollarda ikkinchi qadamni bajarishga zaruriyat tug’ilmaydi, u holda   figuraning   tekislikdagi proyeksiyasi uning tasviri bo’ladi. Umuman aytganda, ikkinchi qadam ishning mohiyatini o’zgartirmaydi.

Parallel proyeksiyalash usuli hosil qilingan tasvir to’g’ri, ya’ni originalga munosib va yetarlicha ko’rgazmalidir. Bunday tasvir, markaziy proyeksiyalash usuli bilan hosi qilingan tasvirga nisbatan soddaroq yasaladi. Shuning uchun maktabda o’qitiladigan geometriya kursi bo’yicha tasvirni yasashda parallel proyeksiyalash usulidan foydalaniladi.




Download 7,43 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   23




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish