1-ma’ruza: Organik kimyo predmeti

NH₂ --R
NH₂
2) Molekulasida ikkita - COOH va bitta - NH₂ gruppalari bo’lsa ikki asosli aminokislotalar deyiladi.
COOH
N₂H --R
COOH
Aminokislotalar juda muxim axamiyatga ega, ular xayot uchun zarur bo’lgan oqsil moddalarning asosini tashkil etadi.


NOMENKLATURASI
Aminokislotalar kelib chiqish turiga ko’ra aloxida nomlarga ega. Masalan:
d - aminosirka kislota yoki (grekcha glyukos shirin so’zidan olingan) glitsin deb ataladi:
NH₂—CH₂--COOH
Aminosirka kislota (glitsin)
Ratsional nomenklaturaga ko’ra aminokislotalarning nomi kislota nomiga amino - NH₂ gruppani ko’rsatuvchi amino so’zini qo’shib o’qish bilan xosil qilinadi.
α ß
CH₃—CH—COOH NH₂-CH₂-CH₂-COOH
NH₂
α -aminopropion kislota ß - aminopropion kislota

Sistematik nomenklaturasi (XUN) ko’ra kislota molekulasining aminogruppa saqlagan CH- gruppasiga amino so’zini qo’shib o’qib uglerod atomlari nomlari bilan ko’rsatiladi:

CH₃
CH₃—CH-COOH CH₃—C--COOH
NH₂ NH₂
2- aminopropan 2- metil 2- aminopropan
kislota kislota


IZOMERIYA
Aminokislotalarning izomeriyasi birinchidan funksional gruppalarning bir - biriga nisbatan joylashgan xolatiga va ularning tarmoqlangan yoki tarmoqlanma-ganligiga bogliq.
CH₃-CH₂ – CH – COOH CH₃ – CH – CH - COOH