1-ma’ruza: Organik kimyo predmeti

NH₂ CH₃ NH₂
aminovalerian kislota aminoizovalerian kislota

Ikkinchidan molekulada amino - NH₂ gruppaning karboksil- COOH gruppaga nisbatan joylashishiga bogliq.

CH₃-CH₂ – CH – COOH CH₃ – CH – CH₂ - COOH
NH₂ NH₂
α- aminomoy kislota ß- aminomoy kislota
NH₂ –CH₂ - CH₂ – CH₂ - COOH
γ - aminomoy kislota

Bundan tashqari aminokislotalarda asimmetrik uglerod atomi xisobiga optik (ko’zgu) izomeriya mavjud.

Masalan: a - aminopropion kislota (alanin) va - formada uchraydi.
COOH COOH
H-C-NH₂ NH₂ –C –H
CH₃ CH₃
OLINISH USULLARI
1.Aldegid va ketonlarni olinishi. Aldegid va ketonlarning sianid kislota bilan aralashmasiga ammiak ta`sir ettirib tegishli aminonitril olinadi, so’ngra gidrolizlanganda a - aminokislota xosil bo’ladi:


O
C H₃ – C + NH₃ ^H₂^O CH₃ – CH = NH ^HCNCH₃–CH–CN ^H₂^O CH₃ – CH - COOH
H NH₂ NH₂
2.Galogenli kislotalardan olish. Bu usul bilan galoidli kislotalarga ammiak ta`sir ettirilsa aminokislotalar xosil bo’ladi.


C l – CH₂ – COOH +NH₃ CH₃ – CH – COOH
NH₂
Xlor sirka kislota Glitsirin (aminosirka kislota)

3.Nitrokislotalar va oqsillarni qaytarish usulida olish:

CH₃ – CH – COOH + H₂ ^Ni CH₃ – CH –COOH