1-ma’ruza: Organik kimyo predmeti

NO₂ NH₂
4.Aldegido va ketokislotalarni ammiak ishtirokida katalitik qaytarish usuli bilan olish:
₊ H₂
C H₃ – C – COOH + NH₃ CH₃ – C – COOH CH₃ - CH – COOH
O NH ^Ni NH₂

FIZIK VA KIMYOVIY HOSSALARI
Asosan α. - aminokislotalar ustida to’xtalib o’tamiz. a.- aminokislotalar rangsiz kristall moddalardir. Ko’pchiligi suvda yaxshi eriydi.
1. α - aminokislotalar bir vaqtning o’zida asosli amino gruppa va kislotali karboksil gruppalarga ega. Shu sababli xam asosli, xam kislotalar bilan reaksiyaga kirishib tuzlar xosil qiladi, ya`ni amfoter xususiyatlariga ega bo’lgan birikmalardir.


CI – [NH₃ – CH₂ – COOH] [ NH₂ – Ch₂ - COO ^- ] ^– Na ⁺
glitsin xlorat glitsinning natriyli tuzi
2.Aminokislotalardan nitrit kislota ta`sirida azot va suv ajralib chiqadi.
NH<sub>2</sub> – CH<sub>2</sub> – COOH + HONO HOCH<sub>2</sub> - COOH
Bu reaksiya yordamida aminokislotalar va oqsil moddalardagi aminogruppalardagi miqdor analiz qilish mumkin.
3.Aminokislotalarga formaldegid ta`sirida (eritma pH= 9) birlamchi aminogruppalar bilan asos xarakteriga ega bo’lgan N - metilen xosilalari olinadi.
CH₃-CH-COOH + CH₂O CH₃ – CH – COOH
NH₂ N=CH₂
4.Dekarboksillash reaksiyasi. Bu reaksiya natijasida CO₂ ajralib chiqadi va a - aminokislotalar aminlarga aylanadi:
CH₂ – CH – COOH CH₃ – CH₂NH₂ + CO₂
NH₂
alanin etilamin
5.Dezaminlash reaksiyasi. Bunda ammiak ajralib chiqadi va fermentativ oksidlash natijasida ketokislotalar xosil bo’ladi.


_[O]
R – CH – COOH R – C – COOH + NH₃