1-ma’ruza: Organik kimyo predmeti

10-MA’RUZA:Aminobirikmalar
Reja:

1. 
   Aminlarning o’ziga xos sinflanishi, nomlanishi
   
2. 
   Aminlarning olinishi va fizikaviy xossalari
   
3. 
   Aminokislotalar tuzilishi, xossalari, ishlatilishi.
   

Tayanch iboralar: Amino-va inin guruhlar, birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi aminlar. A.V. Goffman reaksiyasi, diaminlar, neylon tola, aminispirtlar, N.N.Zinin reaksiyasi. Aminokislotalar, aminokislotalar peptid boglar, oqsillar, bipolyar ion, dezaminlash va dekarboksillash reakisylari.
Aminlar deb molekulasida aminogruppa - NH₂ saqlaydigan uglevodorod-larga aytiladi.
Aminlar uglevodorod qismiga qarab to’yingan, to’yinmagan va aromatik uglevodlarning aminlariga bo’linadi. Ular aminogruppaning soniga qarab mono di va poliaminlar xolida bo’ladi.
NH₃
Ammiyak



R R
R – NH₂ NH N-R NH₂ – (CH₂)_n – NH₂
R R
Birlamchi amin Ikkilamchi amin Uchlamchi amin diamin

Birlamchi amindagi - NH₂ gruppa aminogruppa, ikkilamchi amindagi NH gruppa - imin gruppa deb ataladi.

NOMENKLATURASI VA IZOMERIYASI
Ratsional nomenklatura bo’yicha aminlarni nomi radikallar nomiga "amin" so’zini qo’shib o’qishdan kelib chiqadi.
CH₃ CH₃
C H₃NH₂ NH N –C₂H₅
CH₃ CH₃
Metilamin Metiletilamin Dimetiletilamin

XUN nomenklaturasi bo’yicha aminlar nomi uglevodorodlar nomi oldiga "amino" so’zini qo’shib va - NH₂ aminogruppa joylashgan uglerod atomini raqam bilan ko’rsatib o’qiladi.