1 ma’ruza mexanika asoslari

-rasm. Yig’uvchi linza 4.5-rasm

Download 1,47 Mb. bet 48/55 Sana 18.07.2021 Hajmi 1,47 Mb. #122638

Bog'liq
Умумий-физика-даволаш

4.4-rasm. Yig’uvchi linza

4.5-rasm. Sochuvchi linza

O`rtalari chekkalariga nisbatan ingichka bo`lgan linzalar botiq linzalar deb ataladi (4.5-a rasm – ikki tomonlama botiq, 4.5-b rasm – yassi-botiq, 4.5-v rasm – qavariq-botiq linzalar, 4.5-g rasm – ularning chizmalardagi simvoli ko`rsatilgan).



4.6-rasm.

Sferik sirtlarining S₁ va S₂ markazlari orqali o`tgan MM<sub>1</sub> to`g`ri chiziq linzaning bosh optik o`qi deyiladi. (4.6 a-rasm). Biz faqat O₁O₂ qalinliklari linzani hosil qilgan sferik sirtlarning R₁ va R₂ еgrilik radiuslariga nisbatan nazarga olmasa bo`ladigan darajada kichik bo`lgan yupqa linzalarni ko`rib chiqamiz. Linza juda yupqa bo`lganligi uchun ikkita S₁ va S₂ sfera segment uchlari, ya`ni linza sirtlarini O₁ va O₂ uchlari O nuqtada birlashgandek tuyuladi. Bu O nuqta linzaning optik markazi deb ataladi.

Linzani optik markazi orqali burchak ostida o`tuvchi har qanday chiziq linzaning qo`shimcha optik o`qi deyiladi. Linzani ko`plab prizmalarning yig`indisi deb tasavvur qilish mumkin (4.6 b-rasm). Bunda nurlarning qavariq linza optik o`qqa tomon, botiq linza еsa optik o`qdan og`dirilishi ko`rinib turibdi. Qavariq linzalar o`ziga tushayotgan parallel nurlar dastasini yig`ib beradi. Shuning uchun bunday linzalar yig`uvchi linzalar deb ataladi. Botiq linzalar еsa o`ziga tushayotgan nurlikni har tomonga tarqatib yuboradi. Shuning uchun ularni tarqatuvchi yoki sochuvchi linzalar deb ataladi.

Download 1,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: