Optika 2- laboratoriya ishi



Download 284,7 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/6
Sana31.12.2021
Hajmi284,7 Kb.
#277564
  1   2   3   4   5   6
Bog'liq
linzaning bosh fokus masofasini va optik kuchini aniqlash



OPTIKA 

 

2- laboratoriya ishi 

 

LINZANING BOSH FOKUS MASOFASINI VA OPTIK KUCHINI 



ANIQLASH 

[15,270-317. 16.156-210. 17,47-60. 19,38-16] 

 

Ishning maqsadi: linzaning bosh fokus masofasini va optik kuchini 

aniqlash. 



 

ISH TO’G’RISIDA NAZARIY TUSHUNCHA 

 

  Ikki  yon  tomonidan  egri  va  yassi  sirtlar  bilan  chegaralangan, 

yorug’lik  nurini  boshqarishga  xizmat  qiluvchi  optik  sistemalar  linzalar 

deb ataladi. 

  Odatda  linzalar  shaffof  jismlardan  tayyorlanadi.  Linzalar  qabariq 

yoki botiq bo’lishi mumkin. Linzalarning ba’zi bir namunalari 5-rasmda 

tasvirlangan. 

            

 

              



 

5-rasm 


  Linza  sferik  sirtlarining  markazlari  orqali  uning  sirtiga 

perpendikulyar  yo’nalishda  o’tuvchi  to’g’ri  chiziq  linzaning  bosh  optik 

o’qi, deb ataladi. 

  Nurlar  dastasi  qabariq  linza  orqali  o’tgach,  uning  bosh  optik  o’qi 

tomon  og’adi.  Bunday  linzalar  yig’uvchi  (shartli)  linzalar  deyiladi  (5-

rasm,a). Nurlar dastasi botiq linza orqali o’tganda esa tarkaluvchi nurlar 

tarzida  ketadi.  Bunday  linzalar  sochuvchi  (5-rasm,b)  linzalar  deyiladi. 



Linzalar shisha prizmalar majmui deb karalishi mumkin. Havoda har bir 

prizma  nurlarni  asosiga  tomon  og’diradi.  Shuning  uchun  yig’uvchi 

linzalar orqali o’tuvchi nurlar linzaning bosh optik o’qi tomon buriladi. 

Linzaning  qalinligi  S  uning  sirtlari  egrilik  radiusiga  (R>>S)  va 

buyumdan linzagacha bo’lgan masofaga (d>>S) nisbatan e’tiborga olin-

masa  bo’ladigan  darajada  kichik  bo’lsa,  bunday  linza  yupqa  linza 

deyiladi.  Yupqa  linzada  sferik  segmentlarning  (sirtlarning)  uchlari  bir-

biriga shu qadar yaqin joylashadiki, ularni bir nuqtada deb  qabul qilish 

mumkin.  Bu  nuqta  linzaning  optik  markazi  deb  atalib,  u  orqali  o’tgan 

nurlar o’z yo’nalishlarini o’zgartirmaydi. Yig’uvchi linzaga uning bosh 

optik  o’qiga  parallel  ravishda  tushadigan  nurlar  linzada  singach,  bir 

nuqtada kesishadi. Bu nuqta linzaning bosh fokusi deb ataladi. 

  Linzaning optik markazidak bosh fokusigacha bo’lgan oraliq bosh 

fokus masofa deyiladi va F harfi bilan belgilanadi, unga teskari bo’lgan 

kattalik  linzaning  optik  kuchi  deb  ataladi.  Optik  kuchning  birligi  - 

dioptriya. 



F

D

1



 

 

(2.1) 



  Bosh  fokus  masofasi  1  m  bo’lgan  linzaning  optik  kuchi  1 

dioptriyaga teng. 

  Linzada tasvir yasash uchun asosan 3 ta nurdan foydalanish qulay. 

Masalan,  qabariq  linza  bosh  optik  o’qiga  parallel  bo’lgan  nur,  linzada 

(S) singandan so’ng, uning bosh fokusi (F) dan o’tadi; linzaning fokusi 

(F

1



)  orqali  o’tuvchi  nur  o’qda  singandan  (D)  keyin  bosh  optik  o’qqa 

(BB


1

) parallel ravishda (DA

1

) ketadi; linzaning optik markazi (O) orqali 



o’tuvchi nur o’z yo’nalishini o’zgartirmaydi (AOA

1

) (6-rasm). 



 

6-rasm. Qabariq linzada tasvir yasash 

 

  Hisoblashlarning  ko’rsatishicha,  buyumdan  linzagacha  bo’lgan  d 



masofa,  linzadan  tasvirgacha  bo’lgan  f  masofa  va  linzaning  fokus 

masofasi F=OF o’zaro quyidagicha bog’langan: 




f

d

F

1

1



1



   

 

(2.2) 



bundan 

f

d

f

d

F



·

   


 

(2.3) 


  Bu  laboratoriya  ishida  qabariq  va  botiq  linzalarning  fokus 

masofasi F va optik kuchi D aniqlanadi. 

 


Download 284,7 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish