1-ma’ruza: kimyoviy reaksiyalarning energetikasi va yo’nalishi sharipov Avez To’ymurodovich, kafedra mudiri, farm f. d

Ba’zi moddalarning standart entropiyalari (So298) qiymati

Modda	So298	Modda	So298	Modda	So298
Ag(q) AgBr(q) AgCl(q) AgI(q) Al(q) BaCO3(q) BaCl2(q)	42,55 107,1 96,07 115,5 28,35 112 126	Fe(q) FeO(q) Ge(q) H+(s) H2(g) HNO3(s) NH3(g)	60,29 60,75 31,1 0 130,52 156,6 192,6	NaCl(q) Na2CO3(q) O(g) O2(g) O3(g) OH-(s)	72,36 136,4 160,95 205,04 238,8 -10,88 41,1

Masalan: N2(g)+3H2(g)=2NH3(g)
Hajm kamaydi:
S0r=2(192,6) - [199,9+3(130,52)]= -206,26
C(grafit) +CO2(g)= 2CO(g)
S ortishi :
S0r=2(197,54) - (5,74+213,68)= 175,66
Qattiq moddalarda S ning o’zgarishi kam :
Al(q)+P(q)=AlP(q)
Suyuqlik bug’ga o’tishi, kristallning erishi,
qattiq moddaning suyuqlanishida S ortadi.
Bug’ning kondensat-shi, suyuqlikning kristallanishi, hajm kamaysa S kamayadi.
H2O(s)  H2O(g) Sr = 188,72-70,08= 118,64
70,08 188,72

Izobarik- izotermik potensial (Gibbs energiyasi)

G = H - T S yoki G = H - T S
 G p=const va T=const kimyoviy jarayondagi 1 mol gazning kengayishidagi bajarilishi mumkin bo’lgan ishning o’lchovidir.
P = const, T = const bo’lganda kimyoviy reaksiyalar Gibbs energiyasi kamayadigan tarafga o’z-o’zidan boradi.
1) G < 0 bo’lsa, to’g’ri yo’nalishda boradi.
2) G > 0 bo’lsa, to’g’ri yo’nalishda o’z-o’zidan bormaydi.
3) G = 0 bo’lsa, reaksiya kimyoviy muvozanat holatida bo’ladi.

Izobar –izotermik potensial qiymati noldan katta jarayon o’z-o’zicha amalga oshmaydi.
S. sh. 1 mol moddani oddiy moddalardan hosil bo’lish standart Gibbs energiyasi Gof,298 bilan belgilanadi.

Ba’zi moddalarning standart
hosil bo’lish Gibbs energiyalari (Gof,298) qiymati

Modda	Gof,298,kJ/mol	Modda	Gof,298,kJ/mol
Al(g) Al3+(s) Al2O3(g) Al2(SO4)3(q) C(olmos) CH4(g) CO(g) CO2(g) CaCl2(q)	288,7 -490,54 -1582,0 -3102,9 2,83 -50,79 -137,14 -394,47 -750,2 -1128,8	H2O(s) H2SO4(s) K+(s) KCl(q) KCl03(q) KNO3(q) KOH(q) MgSO4(q) MgSO4*7H2O(q)	-237,24 -814,2 -281,3 -408,0 -289,9 -393,1 -380,2 -1158,7 -2868 455,5

G ni taxminiy aniqlash

ΔH<0	ΔH<0	ΔH>0	ΔH>0
ΔS>0	ΔS<0	ΔS>0	ΔS<0
Ixtiyoriy Т	Past Т	Yuqori Т	Ixtiyoriy Т
ΔG<0	ΔG<0	ΔG<0	ΔG>0

Muammoli savolning javobi

CO(g)+ H2O(g) → CO2(g) + H2(g)
-137,176 -228,66 -394,47 0
Gor= |(-394,47+0)-(-137,16+(-228,66)|= -28,65 kj/mol
СO2 + H2 → CO + H2O

• Gor= 28,65 kj/mol

Gor ning qiymati jarayonning o’z-o’zicha borish ehtimolligini ko’rsatadi.
Jarayonning tez yoki sekin borishini baholashga imkon bermaydi.

THANK YOU!

21-октярь – Ўзбек тили байрами!

Ўзбек
Рус
Инглиз, немис, француз, хитой, испан ва араб тиллар

Тилингни сўзлашга соз, муҳайё қил,

Тилингни ўқ қил-у, ақлни йой қил.

Абулқосим Фирдавсий