1-ma’ruza: kimyoviy reaksiyalarning energetikasi va yo’nalishi sharipov Avez To’ymurodovich, kafedra mudiri, farm f. d

f- ingliz til. “formation” – hosil bo’lish (oбразование).

Yonish issiqligi deb 1 mol moddani mo’l kislorod ishtirokida oddiy oksidlargacha yonishida ajraladigan issiqlik miqdori (Ho c,298) tushuniladi.

c- ingliz til. “combation” – yonish (cжигание)

Ba’zi moddalarning s. h. b. entalpiyalari (Hof, 298) qiymati

Modda	Hof,298 ,kJ/mol	Modda	Hof,298, kJ/mol
Al(g) Al3+(s) Al2O3(k) Al2(SO4)3 C(olmos) CH4(g) CO(g) CO2(g) CaCO3(k)	326,3 -530,0 -1676,0 -3442,2 1,828 -74,86 -110,5 -393,5 -1206,9	H2O(s) H2SO4(s) K+(s) KCl(k) KClO3(k) KNO3(k) KOH(k) MgSO4(k) MgSO4*7H2O(k)	-285,3 -814,2 -251,2 -435,9 -391,2 -493,2 -425,8 -1301,4 -3384

https://ido.tsu.ru/schools/chem/data/res/neorg/uchpos/text/simple7.html
Oddiy moddalarning standart hosil bo’lish entalpiyalari (gazsimon O2, suyuq Br2, yod kristallari, rombik S, grafit) h. b. issiqliklari nol.
H2(g) + 1/2O2(g) = H2O (s)
Ho f,298 = - 285,3 kJ/mol
H2(g) + 1/2O2(g) = H2O (g)
Ho f,298 = - 241,8 kJ/mol
Gess qonunidan kelib chiqadigan xulosalar:
Reaksiyaning issiqlik effekti reaksiya mahsulotlari hosil bo’lish issiqliklari yig’indisidan dastlabki moddalarning hosil bo’lish issiqliklari yig’indisining ayirmasiga teng.
aA+bB=cC+dD
Misol: Al2O3(k) + 3SO3(g) = Al2 (SO4 )3(k)
Reaksiyaning issiqlik effektini hisoblang.
Ho f,298 Al2O3(k)= - 1675,1 kJ/mol; H of,298 SO3 gaz= - 396,1 kJ/mol;
H of,298 Al2(SO4)3  = - 3434,0 kJ/mol
Horeaksya =(Hof,298 Al2(SO4)3) - (Ho f,298 Al2O3+ 3H of,298 SO3 ) = - 3434 - [-1675,1 + 3(-396,1)] = - 570,6 kJ/mol
Reaksiyaning issiqlik effekti reaksiyaga kirishuvchi moddalar yonish issiqlik effektlari yig’indisidan reaksiya mahsulotlari yonish issiqlik effektlari yig’indisining ayirmasiga teng.
Kislota va asos reaksiyaga kirishib, 1 mol suv hosil bo’lishida ajralib chiqqan issiqlik miqdori neytrallanish issiqligi deyiladi.
2NaOH(S)+H2SO4(S) = Na2SO4(S) + 2H2O
Ho neytral. = - 57,5 kj/mol