1-маъруза. Кейинги авлод тармоғининг келиб чиқиши (ngn). Асосий таъриф ва тушунчалар

1.4.2. Маршрутизаторлар
Тармоқ миқёсида маълумотларнинг узатилиши мувофиқ канал поғонаси билан амалга оширилади. Тармоқлараро маълумотларни етказиб бериш, маълумотларни узатиш маршрутларини танлаш каби масалаларни ечади. Тармоқлар маршрутизатор деб номланувчи махсус қурилмалар билан ўзаро боғланади. Тармоқ поғонаси, шунингдек турли технологиялар уйғунлиги, йирик тармоқларда адресация масалаларини ҳам ҳал қилади. У маълумотларни адресациялаш ва мантиқий манзил ҳамда номларни физик манзилларга айлантиришга жавоб беради. Ушбу поғонада пакетлар коммутацияси ва ортиқча юкланиш каби тармоқ трафиги билан боғлиқ бўлган масала ва муаммолар ҳам ҳал қилинади.
Тармоқ поғонасининг маълумотларини пакетлар (packets) деб аташ қабул қилинган. Тармоқ поғонасида пакетларни етказиб беришни ташкил қилишда «тармоқ рақами» тушунчасидан фойдаланилади. Бу ҳолда қабул қилувчининг манзили катта қисми-тармоқ рақами ва кичик кисми – ушбу тармоқдаги тугун рақамидан иборат бўлади.
Тармоқ поғонасида икки хил протоколлар ишлайди. Биринчи тури – тармоқ протоколлари – тармоқ орқали пакетларнинг ҳаракатини йўлга қўяди, иккинчиси – йўналиш ахбороти алмашуви протоколи ёки маршрутлаш протоколлари (routing protocols). Ушбу протоколлар ёрдамида маршрутизаторлар тармоқлараро боғланишлар топологияси тўғрисида ахборот тўплайдилар.
1.4.3. Шлюзлар
NGN тармоқларининг тузилмасида интеграцияланган қурилмада алоҳида қурилмалар ёки ихтиёрий комбинациялардан иборат бир нечта элементлар иштирок этади. NGN тармоғининг энг муҳим элементлари бўлиб қуйидагилар ҳисобланади:
Медиа-шлюз (MG) телефон тармоғидан келаётган товуш чақирувларниIP тармоқ учун мос трафикга ўзгартиради, товушни қисади ва пакетлайди, IP тармоқда қисқарган товушли пакетларни узатади, шунингдек IP тармоқдан товушли чақирувлар учун тескари операцияни ўтказади. ISDB/POTS чақирувлар сигнализация маълумотларини медиа-шлюз контроллерига узатади ёки сигназизацияни Н.323 хабарга ўзгартириш шлюзда амалга оширилади.
Юқорида келтирилган мкдиа-шлюз масофадан кира олиш, маршрутлаш, тармоқнинг виртуал қисмлар, TCP/IP трафикни фильтрлаш ва бошқалар учун функционалликни киритиш мумкин.
Сигнализация шлюзи (SG) сигнализацияни ўзгартириш учун хизмат қилади ва уни коммутацияланадиган пакетли тармоқ ўртасида тиниқ узатишни таъминлайди. У сигнализацияни терминалаштиради ва хабарни медиа-шлюз контроллерига ёки сигнализациянинг бошқа шлюзларига IP орқали узатади.
Медиа-шлюз контроллери (MGC) рўйхатга олади ва медиа-шлюзнинг ўтказиш қобилиятини бошқаради. Медиа-шлюз орқали хабарлар билан телефон станциялари билан алмашинади.
Қуйида келтирилган 1.3-расмда юқорида келтирилган барча элементларни ўз ичига олган NGN тармоғига мисол келтирилган.

1.3-расм Кейинги авлод тармоғига мисол

Юқорида келтирилган NGN тармоғининг элементлари билан бир қаторда қуйидагиларни ўз ичига олиши мумкин:

Н.323 стандарти бўйича аралаш коммутацияланадиган ва пакетли тармоқларда тор полосали аудио/видео телефон хизматларини қувватлаш ва улардан фойдаланиш учун хизмат қиладиган Н.323 тармоқли қурилма. Н.323 тармоқли қурилмага қуйидагилар киради: Тармоқнинг охирги нуқтасини ўз ичига оладиган терминал. Н.323 тарминаллари бўлиб тегишли дастурий таъминотга эга шахсий компьютерлар ва Н.323 стандартини қувватлайдиган IP телефонлар ҳисобланади.
Н.323 шлюзлари - пакетли ва коммутацияланадиган тармоқлар томонида Н.323 охирги нуқталар ўртасида ўзгаришларнинг функционаллигини таъминлайдиган қурилмадир. Ўз ичига узатиш форматларини ўзгартириш, коммуникация процедуралари, аудио/видео кодекларни олади ва боғланишларни ўрнатади ва узиб қўяди.
Н.323 гейтгиппери – пакетли ва коммутацияланадиган тармоқларда фойдаланиладиган адреслар (IP, телефон номерлари) ўзгартиришини таъминлайдиган қурилмадир. Шу билан бирга у ўтказиш полосасини бошқаради, масалан, тармоқ банд бўлганда сеанслар ўтказилишини чеклаш. Гейтгиппер бир қурилмада интеграцияланган бўлиши мумкин, масалан, терминал, шлюз ёки кўп протоколли контроллер.
Кўп нуқтали бошқариш блоки (MCU) – Н.323 уч ёки ундан ортиқ охирги нуқталарининг кўп нуқтали коммуникацияси (конференцияси) қувватланишини таъминлайдиган қурилмадир. MCU блоклари коммуникацияни бошқариш ва оқимларни адаптация қилиш учун жавоб беради.