1. Мамлакат ер фондининг асосий тоифалари ва уларнинг мазмуни

23. Хўжаликлараро ер тузишнинг иқтисодий моҳияти( ер майдонларидан окилона ва самарали фойдаланиш, самарадорликни ошириш, харажатларни камайтириш...) Хўжаликлараро ер тузиш - унинг ёрдамида ер ресурсларидан фойдаланишни ва уларни муҳофаза қилишни ташкил этишга қаратилган ер тузиш турларидан биридир. «Хўжаликлараро ер тузиш» тушунчаси жамиятда ва ишлаб чиқаришда
унга зарурат туғилган сари аста-секин шаклланди. Аввало «чегаралаш» тушунчаси мавжуд бўлиб, унинг маъноси қуйидагидек ифодаланар эди: «Давлат чегаралаши ер мулкининг чегараларини моддий ва ҳужжатли мустаҳкамлашга ва унинг ичидаги ерлар миқдорини аниқлашга қаратилган техник ва ҳуқуқий ҳаракатлар йиғиндисидан иборатдир» (Кавелин С.П. Межевание и землеустройство. М.,1914. 149 б.). «Хўжаликлараро ер тузиш» атамаси фақат ўтган асрнинг 40 йилларида профессорлар С.А.Удачин ва Г.В.Чешихинларнинг илмий ишларида пайдо бўлди.
Хўжаликлараро ер тузиш - бу халқ хўжалигида, унинг тармоқларида, ердан фойдаланишни ва уни муҳофаза қилишни ташкил этиш, ер эгаликлари ва ердан фойдаланишларнинг ер фондлари, хўжаликларнинг ер участкаларини тартибга солиш ва ўзгартириш, янгиларини ташкил этиш, уларни жойларда ажратиш, маъмурий-ҳудудий бўлинмалар ва махсус қўриқланадиган ҳудудлар чегараларини белгилаш бўйича тадбирлар тизими ва жараёнидир. У мўлжалланган мақсадга, мулкчилик турларига ва
фойдаланилишига боғлиқ бўлмаган ҳолда барча ерларни қамраб олади. Хўжаликлараро ер тузишнинг иқтисодий моҳияти ҳудудни ташкил этишнинг барча яратиладиган шакллари ва элементларининг (майдони, ички тузилиши, шакли, жойлашиши, чегаралари) ер тузиш объектининг, ишлаб чиқаришни ташкил этишнинг, уни ривожлантириш ва тўла ердан фойдаланишнинг иқтисодий самарадорлиги талабларига мос бўлишидан иборат бўлади. Ташкил этилаётган ер эгалиги (ердан фойдаланиш) корхонанинг ва унинг ишлаб чиқаришининг энг самарали фаолият кўрсатадиган ўлчамларига мос бўлиши керак. Ердан оқилона фойдаланиш - халқ хўжалигини ривожлантириш манфаатларига максимал мос тушувчи ва ажратилган мақсадларга эришишда энг катта самарадорликни, атроф муҳит билан ўзаро оптимал таъсирни ва ҳам фойдаланиш, ҳам ажратиш жараёнларида уни ҳар томонлама муҳофаза қилишни таъминловчи ердан фойдаланиш ҳисобланади.