1 лари, объектга йўналтирилган дастурлаш тиллари

2. Дастурлаштириш технологиялари.

2.1. Тизимли дастурлаштириш. Тизимли дастурлаштириш – таҳлилга, лойиҳалашга ва дастурий таъминотга тизимли ёндашувга асосланган дастурлаштиришнинг методологиясидир. Бу методология 70-йлларнинг бошларида туғилган ва шунчалар ҳаётий бўлдики, ҳозирги кунгача катта сондаги лойиҳаларнинг асоси бўлиб келмоқда. Бу технологиянинг асосини қуйидаги ҳолатлар ташкил этади:

Мураккаб масала функционал яхши бошқариладиган кичикроқ масалаларга ажратилади. Ҳар бир масала бир кириш ва бир чиқишга эга. Бу ҳолда дастурнинг бошқарилувчи оқими аниқ функционал белгиланган элементар масалаостилар йиғиндисидан иборат бўлади.
Масалада фойдаланиладиган бошқарилувчи тузулишларнинг соддалиги. Бу ҳолат, мантиқий масала минимал функционал етарлича содда бошқарилувчи тузилишлар тўла йиғиндисидан ташкил топишини англатади. Бунда тизим мисоли сифатида мантиқ алгебрасини келтириш мумкин. Унда ҳар бир функция функционал тўлиқ тизим: дизъюнкция, конъюнкция ва инкор орқали ифодаланади.
Дастурни ишлаб чиқиш босқима-босқич амалга оширилиши лозим. Ҳар бир босқичда бутун масаланинг контекстида уларнинг қиймати ва аҳамияти аниқ тушунилган ҳолда чегараланган сондаги аниқ қўйилган масалалар ечилиши лозим. Агар шундай тушунишга эришилса, бу ушбу босқич жуда катта ва уни элементар қадамларга ажратиш лозимлигини англатади.
2.2. Модуллик дастурлаштири концепцияси. Тузулишли дастурлаштириш технологияси каби, дастурлаштиришнинг модуллик технологиясини бир неча тушунча ва ҳолатлар кўринишида ифодалаш мумкин:
Масалани функционал декомпозицияси - катта масалани кичикроқ масалаларга, функционал мустақил масалаостиларга – модулларга ажратиш. Модуллар ўзаро кириш ва чиқиш маълумотлари билан алоқадор.
Модуль – модуллик дастурлаштиршнинг концепциясининг асосидир. Ҳар бир модуль функционал декомпозицияда бир кириш ва бир чиқишга эга бўлган «қора қутичани» ифодалайди.. Модуллик ёндашув уни эксплуатация қилиш жараёнида дастурни осонгина модернизациясини амалга ошириш имкониятини беради ва уни кузатиб боришни енгиллаштиради. Шимча равишда модуллик ёндашув бир лойиҳа дастурининг қисмларини турли дастурдаш тилларида ишлаб чиқиш, шундан кейин компоновка қилиш воситалари ёрдамида уларни бир юкловчи модулга бирлаштириш имкониятини беради.
Жорий қилинадиган ечимлар содда ва аниқ бўлиши лозим. Агар модулнинг вазифаси тушунарсиз бўлса, у ҳолда, бу дастлабки ёки оралиқдаги масала декомпозицияси етарлича сифатли ўтказилмаганлигидан далолат беради. Бундай ҳолда масалани яна бир бор таҳлил қилиш ва балки қўшимча масалаостиларга ажратиш керакдир. Лойиҳада мураккаб жой бўлганда уларни ҳижжалаб ўйланган изоҳлар тизими ёрдамида ҳужжатлаштириш зарур. Бу жараённи масаланинг барча модулларини вазифаларини аниқ тушунгунга қадар ва уларни мақбул бирлаштиришга эришгунга қадар давом эттириш лозим.
Модулнинг барча ўзгарувчиларининг вазифаси уларни таърифлаганда изоҳлар ёрдамида тавсифланиши зарур.